Zwodnicze praktyki przedsiębiorstw a zachowania konsumentów w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju

• Autorzy: Angelika Kantor

Warianty tytułu

The Deceptive Practices of Enterprises and Consumer Behaviors in the Context of Sustainable Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koncepcja zrównoważonego rozwoju stanowi przedmiot zainteresowań zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów. Konsumenci starają się wybierać produkty przyjazne dla środowiska naturalnego, co wynika z ich rosnącej świadomości ekologicznej. Przedsiębiorstwa, chcąc dostosować się do nowych oczekiwań konsumentów, wprowadzają do swojej oferty produkty o cechach ekologicznych lub produkty, które na takie wyglądają. Ten drugi przypadek reprezentuje zwodniczą praktykę zwaną greenwashingiem. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie problematyki greenwashingu, który stanowi przykład zwodniczych praktyk przedsiębiorstw w relacji z konsumentem. By móc zrealizować ten cel, posłużono się literaturą krajową i zagraniczną, a także raportami branżowymi. Wskazano również przykłady zwodniczych praktyk. Zauważono, że istnieje relacja między greenwashingiem a zachowaniami konsumentów. Stwierdzono, iż konsumenci mogą mieć trudność z identyfikacją prawdziwych i rzetelnych informacji oraz odróżnieniem ich od greenwashingu. Ustalono, iż wysoka świadomość ekologiczna stanowi sposób na ochronę konsumentów przed greenwashingiem. (abstrakt oryginalny)

EN

The concept of sustainable development is of interest to both entrepreneurs and consumers. Consumers try to choose environmentally friendly products, which results from their growing ecological awareness. Companies, wanting to adapt to new consumer expectations, introduce products with ecological features or products that appear to be ecological, which is a deceptive practice called greenwashing. The aim of this study is to present the issue of greenwashing, which is an example of deceptive practices of companies in relations with consumers. To achieve the aim of the study, domestic and foreign literature, as well as industry reports, were used. Examples of deceptive practices were also identified. It was noticed that there is a relationship between greenwashing and the consumer. Greenwashing influences consumer behavior on the market. Consumers may have difficulty distinguishing between real messages and greenwashing. It was fund that high ecological awareness is a way to protect consumers against greenwashing. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój zrównoważony; Konsumpcja zrównoważona; Świadomość ekologiczna; Świadomość konsumenta; Etyka biznesu; Społeczna odpowiedzialność biznesu

EN

Sustainable development; Sustainable consumption; Ecological awareness; Consumer awareness; Business ethics; Corporate Social Responsibility (CSR)

• Czasopismo: Academic Review of Business and Economics (ARBE)
• Rocznik: 2023
• Tom: 5(2)
• Strony: 1--18

Twórcy

autor

Angelika Kantor

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Akturan, U. (2018). How does greenwashing affect green branding equity and purchase intention? An empirical research. Marketing Intelligence & Planning, 36, 809-824. http://dx.doi.org/10.1108/MIP-12-2017-0339
• Baer-Nawrocka, A., Szalaty, N. (2017). Produkty ekologiczne w opinii producentów i konsumentów: studium przypadku. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4, 138-153.
• Bergen, S. (2020). Holding Oregon benefit companies accountable for greenwashing and Faux CSR. Lewis & Clark Law Review, 24(3), 1097-1149.
• Bernard, Ch. L. (1958). Elementary of business morals. California Management Review, 1, 7.
• Blome, C., Foerstl, K., Schleper, M.C. (2017). Antecedents of green supplier championing and greenwashing: An empirical study on leadership and ethical incentives. Journal of Cleaner Production, 152, 339-350. DOI:10.1016/j.jclepro.2017.03.052
• Bowen H. R. (1953). Social responsibilities of the businessman. New York: Harper & Brothers.
• Bulut, C., Nazli, M., Aydin, E., Haque, A. U. (2021). The effect of environmental concern on conscious green consumption of post-millennials: The moderating role of greenwashing perceptions. Young Consumers, 22(2), 306-319. https://doi.org/10.1108/YC-10-2020-1241
• Burger, T. (1986). Uwagi o świadomości ekologicznej. Przegląd Powszechny, 12, 376.
• Carmi, N. (2013). Caring about tomorrow: Future orientation, environmental attitudes and behaviors. Environmental Education Research, 19(4), 430-444. https://doi.org/10.1080/13504622.2012.700697
• Caroll, A. B. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review, 4, 497-505.
• CBOS (2020). Raport: Świadomość ekologiczna Polaków. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_163_20.PDF (dostęp: 19.12.2023).
• Cliath, A. G. (2007). Seeingshades: Ecological and socially just labeling. Organization & Environment, 20, 413-439. https://doi.org/10.1177/1086026607309406
• Davis, K. (1960). Can business afford to ignore social responsibilities? California Management Review, 2, 70-76.
• De Jong, M. D. T., Harkink, K. M., Barth, S. (2018). Making green stuff? Effects of corporate greenwashing on consumers. Journal of Business and Technical Communication, 32(1), 77-112. https://doi.org/10.1177/1050651917729863
• Delmas, M. A., Burbano, C. V. (2011). The drivers of greenwashing. California Management Review, 54(1), 64-87. DOI: 10.1525/cmr.2011.54.1.64
• Enger, E. D., Smith, B. F., Bockarie, A. T. (2000). Environmental science: A study of interrelationships. Boston, MA: McGraw-Hill.
• Fernandes, J., Segev, S., Leopold, J. K. (2020). When consumers learn to spot deception in advertising: Testing a literacy intervention to combat greenwashing. International Journal of Advertising, 39(7), 1115-1149. https://doi.org/10.1080/02650487.2020.1765656
• Fert, B. (2015). Nierzetelny marketing ekologiczny (greenwashing) - opis zjawiska i próba jego kwalifikacji prawnej. Przegląd Prawa Ochrony Środowiska, 2, 235-250.
• Frątczak, J. (2001). Świadomość ekologiczna dzieci, młodzieży i dorosłych w aspekcie edukacji szkolnej i nieszkolnej. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
• Friedman, M. (1970). The social responsibility of business is to increase its profits. The New York Times Magazine, September 13.
• Frynas, J., Yamahaki, C. (2019). Corporate social responsibility: An outline of key concepts, trends, and theories. W: B. Rettab, K. Mellahi (eds.), Practising CSR in the Middle East (s. 11-39). Palgrave Macmillan.
• Gosselt, J. F., Rompay, T. V., Haske, L. (2017). Won't get fooled again: The effects of internal and external CSR eco-labeling. Journal of Business Ethics, 2, 1-12. DOI: 10.1007 s10551-017-3512-8
• Górka, K., Poskrobko, B., Radecki, W. (2001). Ochrona środowiska. Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne. Warszawa: PWE.
• Greer, J., Bruno, K. (1996). Greenwash: The reality behind corporate environmentalism. Environmental Science, Business.
• Guo, R., Tao, L., Li, C. B., Wang, L. (2017). A path analysis of greenwashing in a trust crisis among Chinese energy companies: The role of brand legitimacy and brand loyalty. Journal of Business Ethics, 140, 523-536. DOI: 10.1007/s10551-015-2672-7
• Guo, R., Zhang, W., Wang, T., Li, C. B., Tao, L. (2018). Timely or considered? Brand trust repair strategies and mechanism after greenwashing in China - From a legitimacy perspective. Industrial Marketing Management, 72, 127-137. doi: 10.1016/j.indmarman.2018.04.001.
• Johnson, H. (1971). Business in contemporary society: Framework and issues. Belmont, CA: Wadsworth.
• Jones, T.M. (1980). Corporate social responsibility. California Management Review, 22(3), 59-67.
• Kantor, A. (2021a). Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu - ewolucja podejścia i jej znaczenie dla przedsiębiorstw. W. M. Pisz (red.), Implementacja zasady zrównoważonego rozwoju do gospodarki i sektora instytucji publicznych (s. 238-257). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Kantor, A. (2021b). Biznes odpowiedzialny społecznie - bariery i korzyści z wdrażania. W: A. Walasik (red.), Gospodarka współdzielenia. Rynki - instytucje - organizacje (s. 131-145). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Kantor, A. (2022). Greenwashing jako zagrożenie dla społecznej odpowiedzialności biznesu. W. A. Walasik, H. Ziętara (red.), Zrównoważony rozwój w kontekście współczesnych zmian społeczno-gospodarczych (s. 49-59). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Kantor, A., Hubner, R. (2019). Zachowania kobiet na rynku kosmetyków naturalnych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 379(17), 72-95.
• Klimczuk-Kochańska, K. (2016). Wkład Petera F. Druckera w rozwój teorii zarządzania. W: K. Klincewicz (red.), Zarządzanie, organizacje i organizowanie - przegląd perspektyw teoretycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
• Komisja Europejska: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Pobrano z: https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2011/PL/1-2011-681-PL-F1-1.Pdf (dostęp: 15.03.2020).
• Kwiatek, A., Skiba, M. (2017). Świadomość ekologiczna młodych ludzi. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, 28(2), 127-136. http://dx.doi.org/10.17512/znpcz.2017.4.2.10
• Leonidou, C. N., Skarmeas, D. (2017). Gray shades of green: Causes and consequences of green skepticism. Journal of Business Ethics, 144(2), 401-415. https://doi.org/10.1007/s10551-015-2829-4
• Levitt, T. (1958). The danger of social responsibility. Harvard Business Review, 36(5), 41-50.
• Lyon, T., Maxwell, J. (2011). Greenwash: Corporate environmental disclosure under threat of audit. Journall of Economics and Management Strategy, 20(1), s. 3-41. https://doi.org/10.1111/j.1530-9134.2010.00282.x
• Machowski, J. (2003). Ochrona środowiska. Prawo i zrównoważony rozwój (Stan prawny na dzień 1 stycznia 2003 r.). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Mańkowska-Wróbel, L. (2014). Ekologiczne uwarunkowania zachowań konsumenckich. Handel Wewnętrzny, 1(354), 141-150.
• Martín-de Castro, G. (2021). Exploring the market side of corporate environmentalism: Reputation, legitimacy and stakeholders' engagement. Industrial Marketing Management, 92, 289-294. https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2020.05.010
• Martín-de Castro, G., Amores-Salvado, J., Navas-Lopez, J. E., Balarezo-Nunez, R. M. (2017). Exploring the nature, antecedents and consequences of symbolic corporate environmental certification. Journal of Cleaner Production, 164, 664-675. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.06.238
• Mitchell, L.D., Ramey, W.D (2011). Look how green I am! An individual-level explanation for greenwashing. Journal of Applied Business and Economics, 12(6).
• Mohtsham Saeed, M., Arshad, F. (2012). Corporate social responsibility as a source of competitive advantage: The mediating role of social capital and reputational capital. Journal of Database Marketing & Customer Strategy Management, 19, 219-232. https://doi.org/10.1057/dbm.2012.19
• Nemes, N., Scanlan, S. J., Smith, P., Smith, T., Aronczyk, M., Hill, S., Stabinsky, D. (2022). An integrated framework to assess greenwashing. Sustainability, 14(8), 4431. https://doi.org/10.3390/su14084431
• Nguyen, T. T. H., Yang, Z., Nguyen, N., Johnson, L. W., Cao, T. K. (2019). Greenwash and green purchase intention: The mediating role of green skepticism. Sustainability, 11, 2653. https://doi.org/10.3390/su11092653
• Nielsen (2014). Global consumers are willing to put their money where their heart is when it comes to goods and services from companies committed to social responsibility. NIELSEN (June 17, 2014). Pobrano z: https://www.nielsen.com/us/en/press-releases/2014/global-consumers-are-willing-to-put-their-money-where-their-heart-is/ (dostęp: 11.12.2020).
• Nyilasy, G., Gangadharbatla, H., Paladino, A. (2014). Perceived greenwashing: The interactive effects of greenadvertising and corporate environmental performance on consumer reactions. Journal of Business Ethics, 125, 693-707. http://dx.doi.org/10.1007/s10551-013-1944-3
• Orłowski, W. (2016). Oddzielanie CSR od działalności biznesowej jest nieporozumieniem. Gazeta Finansowa. Raport 2-8 grudnia 2016 (wywiad).
• Parguel, B., Benoît-Moreau, F., Larceneux, F. (2011). How sustainability ratings might deter 'greenwashing': A closer look at ethical corporate communication. Journal of Business Ethics, 102(1), 15-28. https://doi.org/10.1007/s10551-011-0901-2
• Patrzałek, W. (2017). Znaczenie świadomości ekologicznej w zachowaniach konsumenckich. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 501, 11-23.
• Pilarczyk, B., Nestorowicz R. (2010). Marketing ekologicznych produktów żywnościowych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Plerhoples, A. (2015). Social enterprise as commitment: A roadmap. Washington University Journal of Law & Policy, 8, 89-137.
• Polski Komitet Normalizacyjny. ISO 26000 Guidance on social responsibility. Norma Międzynarodowa dotycząca społecznej odpowiedzialności. Pobrano z: https://www.pkn.pl/informacje/2013/09/iso-26000 (dostęp: 15.03.2020).
• Pomering, A., Johnson, L. W. (2009). Constructing a corporate social responsibility reputation using corporate image advertising. Australasian Marketing Journal, 17, 106-114. https://doi.org/10.1016/j.ausmj.2009.05.006
• Porter, M., Kramer, M. (2011). Creating shared value. Harvard Business Review, 89, 62-67.
• Ramus, C.A., Montiel, I. (2005). When are corporate environmental policies a form of greenwashing? Business and Society, 44(4), 377-414.
• Rok, B. (2012). Społeczna odpowiedzialność biznesu. W: W. Gasparski (red.), Biznes, etyka, odpowiedzialność (s. 423-432). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Romero, P. (2008). Beware of green marketing, warns Greenpeace exec. ABS-CBN.
• Selekman, B. M. (1958). Is management creating a class society? Harvard Business Review, January-February, 39-46.
• Sethi, S. P. (1975). Dimensions of corporate social performance: An analytical framework. California Management Review, 17(3), 58-64. https://doi.org/10.2307/41162149
• Sethi, S.P. (2011). Self-regulation through voluntary codes. W: S. P. Sethi (ed.), Globalization and self-regulation: The crucial role that corporate codes of conduct play in global business (s. 3-26). New York.
• The Concise Oxford English Dictionary. (2003). Oxford University Press.
• Walsh, G., Hennig-Thurau, T., Mitchell, V. (2007). Consumer confusion proneness: Scale development, validation, and application. Journal of Marketing Management, 23, 697-721. https://doi.org/10.1362/026725707X230009
• Wang, D., Walker, T.J., Barabanov, S.S. (2020). A psychological approach to regaining consumer trust after greenwashing: The case of Chinese green consumers. Journal of Consumer Marketing, 37, 593-603.
• Wang, H., Ma, B., Bai, R. (2019). The spillover effect of greenwashing behaviours: An experimental approach. Marketing Intelligence & Planning, 38(3), 283-295. https://doi.org/10.1108/MIP-01-2019-0006
• Witek, L. (2017). Idea konsumpcji ekologicznej wśród kobiet. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 337, 195-197.
• Zhang, L., Li, D., Cao, C., Huang, S. (2018). The influence of greenwashing perception on green purchasing intentions: The mediating role of green word-of-mouth and moderating role of green concern. Journal of Cleaner Production, 187, 740-750. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.03.201
• Zou, H. L., Zeng, R. C., Zeng, S. X., Shi, J. J. (2015). How do environmental violation events harm corporate reputation. Business Strategy and the Environment, 24, 836-854. doi: 10.1002/bse.1849.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.22367/arbe.2023.05.01