Nie ma w tym zakresie jednorodnych doświadczeń jakiejkolwiek grupy państw, zarówno na zachodzie, jak i wschodzie Europy. Istnieją bowiem państwa z różną swobodą i zakresem możliwości oddziaływania obywateli, społeczeństwa i społeczności lokalnych (samorządów) na proces podejmowania istotnych decyzji, od możliwości oddziaływania poprzez procedurę wyborczą do codziennej kontroli prawnej, przy częstym wykorzystywaniu instrumentów demokracji bezpośredniej. Istotne jest więc pokazanie rozwiązań typowych, w pewnym sensie standardowych dla Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Rozwiązania te zostały uporządkowane w sposób umożliwiający przedstawienie ich podobieństw i wzajemnych powiązań. Prawo do korzystania z wartości środowiska przyrodniczego oraz obowiązki w zakresie jego ochrony formułowane są w ustawodawstwie w postaci aktów prawnych wysokiej rangi, najczęściej w konstytucji. W poszczególnych krajach występuje jednak różne podejście. W Niemczech konstytucja nie formułuje wprost prawa do korzystania ze środowiska lub obowiązku państwa do jego ochrony. Zadaniem państwa jest natomiast zapewnienie warunków środowiska właściwych do życia, bytowania ludzi i długofalowej działalności gospodarczej. W ustawach konstytucyjnych wydanych w innych państwach europejskich ochrona środowiska i cele z nią związane są już z reguły uregulowane normatywnie1. Regulacje konstytucyjne nie stanowią jednak, że ochrona środowiska to ochrona praw podstawowych. (fragment tekstu)