Tożsamość europejska jako problem historii i współczesności

• Autorzy: Jacenty Siewierski

Warianty tytułu

European Identity as Historical and Present Day Problem

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opracowanie traktuje o tożsamości europejskiej, nie zaś o tożsamości społeczeństw czy zbiorowości Unii Europejskiej. Uwaga taka ma znaczenie o tyle, o ile ta pierwsza ma jakieś zakorzenienie w tradycji i historii, druga natomiast oparcie zyskuje w zaawansowanych procesach integracyjnych przejawiających się przede wszystkim w gospodarce, porządku prawnym i politycznym, zatem w dziedzinach życia społecznego obecnie najważniejszych, nieposiadających jednak zakorzenienia w tradycjach kulturowych. Podstawą integracji w Europie nie stała się sfera kultury, jak sobie tego życzyli Ojcowie Założyciele Europy, lecz ekonomia i polityka, a te prowadzić mogą do wytworzenia wspólnoty interesów, nie będąc zarazem podstawą wykształcenia się tożsamości mieszkańców kontynentu. Niski stopień identyfikacji społeczeństw europejskich ze wspólnotą europejską w opozycji do ich znacznie wyraźniejszej identyfikacji narodowej skłania sterników Unii Europejskiej do zamysłów konstruowania czy wytwarzania tożsamości wspólnej w oparciu o obecne osiągnięcia, a nie o przeszłe doświadczenia. Wysiłki takie mają miejsce wskutek procesu jednoczenia właśnie. Społeczeństwa znajdujące się poza Unią, jak Szwajcarzy, nie przeżywają podobnych problemów. Tak zwana tożsamość konstruktywistyczna definiowana jako próba jej wytworzenia na nietożsamym gruncie w odróżnieniu od tożsamości rozumianej w tradycyjnym i utartym sensie słowa stanowi w tym opracowaniu jedną, i to niewielkich rozmiarów, część. Cała reszta dowodzi istnienia i historycznych przemian tożsamości europejskiej, zakorzenionej we wzorach kultury i chrześcijańskim dziedzictwie. (fragment tekstu)

EN

Christianity, filtered through the heritage of Enlightenment, is a founding stone of European identity. Western Christianity is of particular importance here, as only in the region it dominated we can speak of Enlightenment and periods that precede it, that is Renaissance and Reformation. European Union is primarily constituted by countries that are culturally related to Western (Latin) Christianity Enlightenment (secular rationalism) as such was not sufficient for creation of European identity. The paper describes the evolution of European identity closely linked with Christianity, that was later on left for rationalism and national identities. I try to prove that the identity of Europeans is historically closely linked to the diversity of nations that constitute Europe and that a national identity serves to underline European Community rather than deny it. Existing European identity has its roots in common history, contrary to popular believes that Europeans identify only with their nations. The paper also explains why new European identity needs to be constructed in relation to common European past and not in relation to the future of Europe.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Tożsamość; Kultura; Historia Europy

EN

Identity; Culture; History of Europe

• Czasopismo: Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2
• Strony: 9--30

Twórcy

autor

Jacenty Siewierski

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Bauman Z., Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, GWP, Gdańsk 2007, s. 18.
• Besancon A., Zachód przeciwko Zachodowi, ,,Newsweek'' 17 kwietnia 2004.
• Bokszańskiego Z., Tożsamości zbiorowe, PWN, Warszawa 2005.
• Braudel F., Historia i trwanie, Czytelnik, Warszawa 1971.
• Dejna D., Amisze - fenomen wychowania endemicznego, Wydawnictwo A. Marszałek, Toruń 2012.
• Derrida J., Habermas J., Po wojnie: odrodzenie Europy, ,,Krytyka Polityczna" 2005, nr 5, s. 155.
• Dybciak K., Co znaczy katolickość Europy Środkowej?, w: Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość?, red. R. Zenderowski, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2004, s. 27.
• Elliot T. S., Kto to jest klasyk i inne eseje, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999, s. 259.
• Englund P., Lata wojen: Połtawa, Finna, Gdańsk 2003.
• Englund P., Niezwyciężony, Finna, Gdańsk 2004.
• Erikson E. H., Identity, w: International Encyclopedia of the Social Science, Vol. 7, Macmillan, London 1968, s. 61.
• Halecki O., Historia Europy - jej granice i podziały, Instytut Europy Środkowowschodniej, Lublin 2002, s. 28.
• Hooghe L., Marks G., Tożsamości wielorakie, ,,Nowa Europa. Przegląd Natoliński'' 2007, nr 1(5), s. 56-83.
• Huntington S. P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2004.
• Jan Paweł II, Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha, homilia wygłoszona w Gnieźnie w dniu 3 czerwca 1997 roku z okazji 1000. rocznicy śmierci św. Wojciecha, ,,L' Osservatore Romano'' (wyd. polskie) 1997, nr 7.
• Kołakowski L., O tożsamości zbiorowej, w: L. Kołakowski, Moje słuszne poglądy na wszystko, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999, s. 158.
• Koniec ideologii multikulturalizmu?, ,,Newsweek'' 7 kwietnia 2007; wypowiedzi Taylora, Franka Furedi, Paula Bermana itp.
• Kuniński M., Czy Europejczycy mogą być dobrymi obywatelami Unii?, w: Kryzys tożsamości politycznej a proces integracji europejskiej, red. B. Markiewicz, A. Wonicki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, s. 99-100.
• Locke J., List o tolerancji, PWN, Warszawa 1963.
• Lord Acton, Historia wolności w chrześcijaństwie, BMP, Kraków 1995.
• Meyer T., Die Identität Europas. Der EU eine Seele?, Suhrkamp Verlag, Frankfurt 2004.
• Novalis, Chrześcijaństwo, czyli Europa, przeł. J. Prokopiuk J., w: Państwo a społeczeństwo. Wizje wspólnot niemieckich od oświecenia do okresu restauracji, wybór i oprac. T. Namowicz, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, s. 312-330.
• Ralston Saul J., The Collapse of Globalism and the Reinvention of the World, Penguin, London 2005, w: "Europa" 2006, nr 12.
• Ratzinger J., Rozum dotarł do swoich granic, ,,Newsweek'' 10 kwietnia 2004; debata Ratzinger-Habermas Rozum i wiara Zachodu w Katolickiej Akademii Bawarii.
• Renan E., Co to jest naród, w: Dzieło Ernesta Renana, Wydawnictwo "Przeglądu Tygodniowego", Warszawa 1904.
• Rifkin J., Europejskie marzenie. Jak europejska wizja przyszłości zaćmiewa American Dream, Nadir, Warszawa 2005.
• Siewierski J., Przemiany tożsamości Żydów europejskich w perspektywie historycznej, niepubl. oprac. z badań statutowych 2011 pod kier. E. Firlit.
• Skarga B., Zbiorowa tożsamość i zagrożenia z nią związane, "Kultura i Społeczeństwo" 1998, nr 3, s. 3-4.
• Szwed R., Tożsamość europejska versus tożsamość narodowa? Transformacja tożsamości zbiorowych w Unii Europejskiej, w: Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego, red. E. Hałas, K.T. Konecki, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2005, s. 310-344.
• The Invention of Tradition, red. E. Hobsbawm, T. Ranger, Cambridge University Press, Cambridge 1983.
• Tönnies F., Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, PWN, Warszawa 2008.
• Toynbee A., Cywilizacja w czasie próby, tłum. W. Madej, Wydawnictwo Przedświt, Warszawa 1988.
• Vattimo G., Dom Europa, ,,Krytyka Polityczna'' 2005, nr 5, s. 165.
• Weiler J. H. H., Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość?, W drodze, Poznań 2003, s. 107.
• Wesner E., Kim są amisze?, Verbinum, Warszawa 2012.
• White H., Dyskurs europejski i poszukiwanie europejskiej tożsamości, w: Postcolonial Europe, http://www.postcolonial-europe.eu/index.php/pl/essays/93-dyskurs-europejski-i-poszukiwanie-europejskiej-tosamoci

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2013.2.1