O źródłach dobrych instytucji i makroekonomicznej stabilności: ekonomia polityczna szwedzkiego kryzysu 2008-2009

• Autorzy: Sławomir Czech

Warianty tytułu

Sound Institutions and Macroeconomic Stability: the Political Economy of the Swedish 2008-2009 Recession

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawowym zagadnieniem analizowanym w opracowaniu jest pytanie o przyczyny wyjątkowo dobrej kondycji szwedzkiej gospodarki oraz finansów publicznych po recesji 2008-2009, a więc w czasie, gdy zdecydowana większość krajów wysoko rozwiniętych zmagała się z rachitycznym wzrostem gospodarczym oraz nadmiernym zadłużeniem. W prezentowanych rozważaniach przyjmuje się tezę, że nakreślona sytuacja nie była dziełem przypadku, lecz efektem nauki odebranej w wyniku wcześniejszego kryzysu oraz następującej po nim determinacji władz w budowaniu nowego ładu gospodarczego. Co istotne, proces ten nie jest jednak możliwy do zrozumienia na gruncie standardowej ekonomii głównego nurtu, w którym pomija się czynniki polityczne lub traktuje je wyłącznie jako ograniczenia, ignorując ich siłę sprawczą. Na tej podstawie argumentuje się, że mamy obecnie do czynienia z potrzebą rehabilitacji ekonomii politycznej, która w Polsce została niestety zepchnięta do podręczników historii myśli ekonomicznej wraz z wdrożeniem nowego, potransformacyjnego porządku gospodarczego oraz przyjęciem prawie niekwestionowanej dominacji ortodoksyjnego podejścia do uprawiania ekonomii. W artykule przyjęto następującą strukturę. Po części pierwszej, wprowadzającej, część druga poświęcona jest opisowi szwedzkiej recesji z lat 2008-2009, w tym przede wszystkim reakcji władz i podjętych działań antycyklicznych. Część trzecia przedstawia naturę szwedzkiego kryzysu z lat 1991-1993, który okazał się przełomowy dla budowania nowego ładu gospodarczego w kraju oraz który wykazuje duże podobieństwa do globalnego kryzysu finansowego rozpoczętego w 2007 roku. Część czwarta poświęcona jest analizie procesu wypracowywania nowego ładu makroekonomicznego w Szwecji po 1993 roku, który okazał się zbawienny dla dobrej kondycji szwedzkiej gospodarki podczas ostatniego załamania. I wreszcie część piąta, ostatnia, przyjmuje formę podsumowującej dyskusji, która podkreśla znaczenie polityki w kształtowaniu instytucji i działań sanacyjnych w szwedzkiej gospodarce, a ponadto wskazuje na słabości współczesnej ekonomii głównego nurtu. W części tej zaakcentowano znaczenie ekonomii politycznej dla właściwego rozumienia budowania zdrowych instytucji gospodarczych oraz stabilności makroekonomicznej. (fragment tekstu)

EN

Global recession that started in 2007 brought economic downturn experienced by almost all highly developed countries. Its consequences consisted not only of the slump in terms of national income and further GDP stagnation, but also of instability of public finance in many countries. This paper analyses the case of Sweden, which performed relatively well through the crisis and managed to keep public finances stable. As it seems, it was not a coincidence, but a lesson learned from the previous crisis which closely resembles the recession of 2008. By showing this relation we wish to demonstrate how strong the ties between the sphere of economy and politics are, which is unfortunately often disregarded by mainstream economics. In fact, political economy copes with this task much better. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia polityczna; Kondycja gospodarki; Gospodarka publiczna; Polityka gospodarcza państwa; Wzrost gospodarczy; Ład społeczno-gospodarczy

EN

Political economy; Condition of the economy; Public economy; State economic policy; Economic growth; Social-economic order

• Czasopismo: Studia Politicae Universitatis Silesiensis
• Rocznik: 2016
• Tom: 16
• Strony: 15--39

Twórcy

autor

Sławomir Czech

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Acemoglu D., Robinson J.A.: Economics versus Politics: Pitfalls of Policy Advice. "Journal of Economics Perspectives" 2013, No 27 (2).
• Agell J., Englund P., Södersten J.: Tax Reform of the Century - The Swedish Experiment. "National Tax Journal" 1996, No 49 (4).
• Blöndal J.R.: Budgeting in Sweden. "OECD Journal on Budgeting" 2001, No 1 (1).
• Calmfors L.: Sweden - from Macroeconomic Failure to Macroeconomic Success. "CESifo Working Papers" 2012, No 3790.
• Caporaso J., Levine D.: Theories of Political Economy. Cambridge 1992.
• Chang H. J.: Ekonomia. Instrukcja obsługi. Przeł. B. Szelewa. Warszawa 2015.
• Czech S.: The Political Economy of Staying Outside the Eurozone: Poland and Sweden Compared. "Oeconomia Copernicana" 2015, No 6 (3).
• Czech S.: Gospodarka w służbie idei. Rzecz o modelu szwedzkim. Katowice 2013.
• Czech S.: The Swedish Crisis of the Early 1990s - A Useless Lesson for Modern Open Economies? W: Kryzysy finansowe - wybrane zagadnienia. Red. K. Piech. Warszawa 2010.
• Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?. Red. J. Wilkin. Warszawa 2004.
• Englund P.: Financial Deregulation in Sweden. "European Economic Review" 1990, No 34 (2-3).
• Englund P.: Var avregleringen av kreditmarknaden en efterfrågechock? "Ekonomisk Debatt" 1998, nr 25 (5).
• Erixon L.: Under the Influence of Traumatic Events, New Ideas, Economic Experts, and the ICT Revolution - The Economic Policy and Macroeconomic Performance of Sweden in the 1990s and 2000s. In: The Nordic Varieties of Capitalism. Ed. L. Mjøset. Bingley 2011.
• Fiedor B.: Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki. "Ekonomista" 2010, nr 4.
• Frisell L., Yazdi M.: The Price Development in the Swedish Housing Market - A Fundamental Analysis. "Economic Review" 2010, No 3.
• Hagberg T., Jonung L.: 1990 talskrisen - hur svår var den? "Ekonomisk Debatt" 2005, nr 33 (8).
• Hüfner F.: Why Has the Swedish Inflation Been Persistently Low? "OECD Economics Department Working Papers" 2007, No 560.
• Jochem S.: Sweden Country Report. In: Managing the Crisis. A Comparative Assessment of Economic Governance in 14 Economies. Gutersloh 2010.
• Jonasson E., Pettersson L.: Employment and Non Employment: A Study of the Swedish Labor Market. In: Globalization and the Welfare State. Ed. B. Södersten. Basingstoke 2004.
• Molander P., Holmquist J.: Reforming Sweden's Budgetary Institutions - Background, Design, and Experiences. Rapport till Finanspolitiska Rådet 2013, nr 1.
• Molin J.: How Has the Riksbank Managed the Financial Crisis? "Economic Review" 2010, No 1.
• Perbo U.: Varför fick Sverige en depression i början på 90 talet? "Ekonomisk Debatt" 1999, nr 27(6).
• Statistiska Centralbyrån. www.scb.se.
• Wehner J.: Budget Reform and Legislative Control in Sweden. "Journal of European Public Policy" 2007, No 14 (2).