Zwolnienia i ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych a zasada sprawiedliwości podatkowej

• Autorzy: Adam Mariański

Warianty tytułu

Exemptions and Reliefs from Personal Income Tax and the Principle of Tax Equity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ustawodawca podatkowy ma bardzo dużą swobodę w kształtowaniu elementów konstrukcyjnych podatków, w tym zwłaszcza wprowadzania ulg i zwolnień podatkowych. W podatku dochodowym od osób fizycznych ich katalog jest bardzo szeroki. Przyczyny ich ustanawiania są bardzo zróżnicowane. Jedną z nich jest konieczność wyłączania z opodatkowania przychodów, które mieszczą się w szeroko ujętej podstawie opodatkowania, a nie stanowią przysporzenia majątkowego dla podatnika. Inne mają za zadanie korektę podstawy opodatkowania w celu zapewnienia opodatkowania według kryterium zdolności płatniczej. Mogą one także mieć charakter stymulacyjny bądź redystrybucyjny. Należy zatem zastanowić się, jakie są przyczyny wprowadzania tak rozległego katalogu zwolnień i ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych. Szczególnie istotne jest ustalenie, czy przejęcie dochodu podatkowego jako wyznacznika zdolności płatniczej może zapewnić sprawiedliwe opodatkowanie, zwłaszcza bez konieczności dokonywania korekt poprzez ulgi i zwolnienia podatkowe. (abstrakt oryginalny)

EN

The tax legislator has a great deal of freedom when shaping the structural elements of taxes, in particular the introduction of tax rebates and exemptions. The catalogue of such breaks and exemptions on personal income tax is very wide and the reasons for their establishment are very diverse. One of the reasons is the need to exclude from taxation revenues that fall within the broadly defined tax base, and do not constitute a financial asset for the taxpayer. Others have the task of correcting the tax base to ensure taxation in accordance with the criterion of the ability to pay rule. They can also have a stimulating or even redistributive character. It is therefore necessary to consider the reasons for introducing such an extensive catalogue of tax exemptions and rebates in personal income tax. It is particularly important to determine whether the assumption of tax income as a determinant of the ability to pay rule can ensure fair taxation, especially without having to make adjustments through tax rebates and exemptions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki; Sprawiedliwość; Zwolnienia podatkowe; Ulgi podatkowe; Podatek dochodowy od osób fizycznych

EN

Taxes; Justice; Tax exemption; Tax incentives; Individual income tax

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1
• Strony: 7--20

Twórcy

autor

Adam Mariański

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Brzeziński, B. (1999a). Prawo podatkowe. Toruń.
• Brzeziński, B. (1996b). Prawo podatkowe. Zarys wykładu. Toruń.
• Brzeziński, B. (2000). Glosa do wyroku SN z dnia 7 maja 1997 r., III RN 22/97. Przegląd Orzecznictwa Podatkowego 2: 187-190.
• Dzwonkowski, H. (1999). Elementy konstrukcyjne podatku w świetle art. 217 Konstytucji. Glosa 6: 1-6.
• Filipczyk, H. (2015). Refleksje o przedmiocie podatku dochodowego. Kwartalnik Prawa Podatkowego 2: 39-55.
• Gomułowicz, A. (1995). Postulat sprawiedliwości a system podatkowy. Monitor Podatkowy 4: 102-105.
• Gomułowicz, A. (2001). Zasada sprawiedliwości podatkowej. Warszawa.
• Gomułowicz, A. (2003). Zasada sprawiedliwości podatkowej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Aspekt materialny. Warszawa.
• Gomułowicz, A. (2010). Zasady podatkowe, [w:] L. Etel (red.), System prawa finansowego. Tom 3: Prawo daninowe. Warszawa: 99-130.
• Gomułowicz, A. (2013). Podatki a etyka. Warszawa.
• Gwiazdowski, R. (2007). Podatek progresywny i proporcjonalny. Doktrynalne przesłanki, praktyczne konsekwencje. Warszawa.
• Kosek-Wojnar, M. (2012). Zasady podatkowe w teorii i praktyce. Warszawa.
• Mariański, A. (2004). Wykładnia przepisów o ulgach i zwolnieniach podatkowych w orzecznictwie sądowym. Glosa 4: 10-15.
• Mariański, A. (2007). Koszty uzyskania przychodów. Wykładnia przepisów. Prawo i Podatki 11: 5-9.
• Mariański, A. (2009). Nowa koncepcja normatywna kosztów uzyskania przychodów, [w:] Systemowa reforma podatków dochodowych. Warszawa: 22-26.
• Mariański, A. (2017). Income taxes, [w:] W. Nykiel, M. Wilk (eds.), Polish Tax System: Business Opportunities and Challenges. Warszawa: 177-215.
• Mariański, A. (2018). Krótka historia opodatkowania dochodu. Kwartalnika Prawa Podatkowego 3: 9-26.
• Mariański, A. (2020a). Sprawiedliwość podatkowa w zakresie kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych. Studia Prawno-Ekonomiczne 116: 79-97.
• Mariański, A. (2020b). Zwolnienie podatkowe według kryterium wieku a zasada sprawiedliwości podatkowej, [w:] P. Borszowski, K. Kopyściańska, M. Kopyściański, W. Srokosz, P. Zawadzka (red.), Regulacje prawa finansów publicznych i prawa podatkowego. Podsumowanie stanu obecnego i dynamika zmian. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Wiesławie Miemiec. Warszawa: 410-422.
• Mariański, A. (2020c). Źródła przychodów - niesprawiedliwe i skomplikowane różnicowanie opodatkowania osób fizycznych. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 10: 22-27.
• Mariański, A., Nowak-Piechota, A. (2014). Konstytucyjność opodatkowania pozapłacowych świadczeń pracowniczych. Glosa do wyroku TK z 8 lipca 2014, K 7/13. Przegląd Podatkowy 11: 43-48.
• Mariański, A., Nykiel, W. (red.) (2015). Komentarz do ustawy o podatku dochodowym osób prawnych. Gdańsk.
• Mariański, A., Strzelec, D. (2014). Podatki dochodowe, [w:] W. Nykiel, M. Wilk (red.), Zagadnienia ogólne prawa podatkowego. Łódź: 95-105.
• Mastalski, R. (1995). Wprowadzenie do prawa podatkowego. Warszawa.
• Morawski, W. (2002). Pojęcie ulgi podatkowej w Ordynacji podatkowej, [w:] Regulacje prawno-podatkowe i rozwiązania finansowe. Pro publico bono. Księga Jubileuszowa Profesora Jana Głuchowskiego. Toruń: 175-188.
• Morawski, W. (2003). Ulgi i zwolnienia w prawie podatkowym. Gdańsk.
• Nita, A. (2013). Teoretyczne i normatywne wyznaczniki sprawiedliwego opodatkowania. Toruński Rocznik Podatkowy 2013: 16-30.
• Nita, A. (2017). Zdolność płatnicza podatnika jako kryterium sprawiedliwego opodatkowania. Kwartalnik Prawa Podatkowego 4: 9-27.
• Nykiel, W. (1998). Zwolnienia i ulgi podatkowe a konstrukcja podatku (wybrane zagadnienia), [w:] Księga pamiątkowa ku czci Profesora Apoloniusza Kosteckiego. Studia z dziedziny prawa podatkowego. Toruń: 173-180.
• Nykiel, W. (2001). Zwolnienia podatkowe (wybrane zagadnienia teoretyczne), [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Marka Mazurkiewicza. Studia z dziedziny prawa finansowego. prawa konstytucyjnego i ochrony środowiska. Wrocław: 298-304.
• Nykiel, W. (2002a). Cele i funkcje ulg i zwolnień podatkowych, [w:] Regulacje prawno-podatkowe i rozwiązania finansowe. Pro publico bono. Księga Jubileuszowa Profesora Jana Głuchowskiego. Toruń: 189-195.
• Nykiel, W. (2002b). Ulgi i zwolnienia w konstrukcji prawnej podatku. Warszawa.
• Nykiel, W. (red.) (2018). Polskie prawo podatkowe. Warszawa.
• Nykiel, W., Mariański, A. (2016). Komentarz do art. 217, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom 2: Komentarz do art. 87-243. Warszawa: 1482-1499.
• Orłowski, J. (2013). Konstytucyjna zasada powszechności opodatkowania - wybrane zagadnienia, Studia Prawnoustrojowe 22: 80-85.
• Siekman, P., Luijsterburg, N. (2006). Personal income taxation in the Netherlands. Bulletin for International Taxation: 313-317.
• Steuerle, C.E. (2002). And equal (tax) justice for all? [w:] J.J. Thorndike, D.J. Ventry Jr. (eds.), Tax Justice: The Ongoing Debate. Washington: 253-282.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2021.83.1.1