Kontrowersje teoretyczne wokół koncepcji pułapki średniego poziomu rozwoju

• Autorzy: Andrzej Wojtyna

Warianty tytułu

Theoretical controversies about the middle-income trap concept

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu, który ma charakter przeglądowy, jest próba pokazania, czy i w jakim stopniu koncepcja pułapki średniego poziomu rozwoju rzuca rzeczywiście nowe światło na skomplikowane uwarunkowania wzrostu gospodarczego, a w jakim jest jedynie sposobem przedstawienia pod nową, bardziej atrakcyjną nazwą problemu, który jest przedmiotem analiz podejmowanych przez inne, prowadzone równolegle nurty badań. Omówione w artykule kontrowersje dotyczące zarówno samej istoty koncepcji pułapki średniego poziomu rozwoju, jak i jej związków z niektórymi ważnymi kierunkami badań nad wzrostem gospodarczym pozwoliły na sformułowanie trzech głównych wniosków: a) Mimo intrygującej nazwy, hipotezę "pułapki" trudno uznać za odrębny przedmiot badań, który wykracza poza tradycyjny obszar zainteresowań teorii wzrostu i rozwoju gospodarczego. Obecny kryzys światowy spowodował, że pojęcie "pułapki" nabrało bardziej uniwersalnego charakteru. Utraciło ono swoją wyrazistość i tym samym zmniejszyła się jego przydatność w analizowaniu dylematów specyficznych dla krajów na średnim poziomie rozwoju; b) Poprzez silne akcentowanie konieczności przejścia od modelu wzrostu opartego na niskich kosztach pracy do modelu opartego na generowaniu krajowych innowacji, hipoteza "pułapki" osłabia siłą rzeczy zainteresowanie innymi grupami czynników (jakością instytucji, optymalnym zakresem roli państwa i otwartości gospodarki, stopniem upolitycznienia procesów ekonomicznych, stabilnością makroekonomiczną i finansową), od interakcji których zależy stopniowe budowanie przez przedsiębiorstwa przewag konkurencyjnych; c) Postrzeganie ryzyka znalezienia się kraju w pułapce średniego poziomu rozwoju pozostaje w ścisłym związku ze zmianami zachodzącymi w sytuacji dochodowej poszczególnych grup społecznych. Rosnąca polaryzacja dochodów oznacza, że pewne grupy społeczne odnotowują dosyć długotrwałą stagnację płac realnych, co może skłaniać je do utożsamiania własnej "pułapki" dochodowej z "pułapką" odnoszącą się do całej gospodarki. (abstrakt oryginalny)

EN

This review article attempts to assess to what extent the middle income trap (MIT) concept sheds a genuinely new light on complex determinants of economic growth and to what extent it merely offers a new, more attractive form of presenting fairly well-known ways of analyzing processes of growth and development. The discussion of different interpretations of the concept's essence as well as its links with important strands of research into economic growth and development leads to three main conclusions: a) despite its intriguing name, the MIT concept can hardly be regarded as a separate subject of analysis that significantly extends beyond a traditional framework of research on growth. In particular, the present world crisis has significantly increased the concept's universal character, reducing its applicability to specific dilemmas faced by middle-income countries; b) by strongly emphasizing a necessary shift from a growth model based on low labor costs to a model based on a process of generating domestic innovations, the MIT concept attaches less importance to other groups of factors (quality of institutions, optimal role of the state and of the economy's openness, degree of the politicization of the economy, macroeconomic and macrofinancial stability) the interaction of which determines the rate at which enterprises build their competitive advantages; c) perception of risk that a country will enter the MIT situation is strongly linked to changes in the income position of various social groups. A growing polarization of incomes means that some social groups are subject to protracted stagnation in their real wages, which may lead them to confuse their own individual income traps with a trap concerning the whole economy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teorie rozwoju gospodarczego; Analityczna ocena poziomu rozwoju; Wzrost gospodarczy; Rozwój gospodarczy; Innowacje; Zmiany technologiczne

EN

Economic development theory; Analytical assessment of development level; Economic growth; Economic development; Innovations; Technological change

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 6
• Strony: 5--22

Twórcy

autor

Andrzej Wojtyna

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Agénor P.-R. [2013], Public Capital, Growth and Welfare. Analytical Foundations for Public Policy, Princeton University Press, Princeton.
• Agénor P.-R., Canuto O. [2012], Middle-Income Growth Traps, The World Bank Policy Research Working Paper no. 6210, September 2012.
• Agénor P.-R., Canuto O. [2012b], Avoiding Middle-Income Growth Traps, "Economic Premise", no. 98, November.
• Aghion P., Howitt P. [2009], The Economics of Growth, MIT Press, Cambridge, MA.
• Aiyar S., Duval R., Puy D., Wu Y., Zhang L. [2013], Growth Slowdowns and the Middle-Income Trap, IMF Working Paper WP/13/71, March 2013.
• Benhima K., Massenot B. [2013], Safety Traps, "American Economic Journal: Macroeconomics", vol.5, no.4.
• Bianchi F., Kung H. [2014], Growth, Slowdowns, and Recoveries, NBER Working Paper No.20725, December 2014.
• Bukowski M. red. [2015], Praca czasu innowacji. Zatrudnienie w Polsce 2014, WISE, Warszawa.
• Chang H.-J. [2014], Economics. The User's Guide, Bloomsbury Press, New York.
• Ciesielska D., Radło M. J. [2013], Polska w pułapce średniego dochodu?, Difin, Warszawa.
• Egawa A. [2013], Will Income Inequality Cause a Middle-Income Trap in Asia?, Bruegel Working Paper 2013/06, October.
• El-Erian M. A. [2016], The Only Game in Town. Central Banks, Instability, and Avoiding the Next Collapse, Random House, New York.
• Felipe J. [2012], Tracking the Middle-Income Trap: What is It, Who is in It, and Why, "ADB Economics Working Paper Series", no. 306, March 2012.
• Garret G. [2004], Globalization's Missing Middle, "Foreign Affairs", vol.83, no.6, November/December 2004.
• Gill I.S., Kharas H. [2007], An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth, The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, Washington 2007.
• Gill I.S., Kharas H. [2015], The Middle-Income Trap Turns Ten, Policy Research Working Paper 7403, World Bank Group, August.
• Grossman G.M., Helpman E. [2015], Globalization and Growth, "American Economic Review", vol.105, no.5.
• Henry P.B. [2013], Turnaround. Third World Lessons for First World Growth, Basic Books, New York.
• Im F. G., Rosenblatt, D. [2013], Middle-Income Traps. A Conceptual and Empirical Survey, The World Bank Policy Research Working Paper 6594, September 2013.
• King M. [2016], The End of Alchemy. Money, Banking, and the Future of the Global Economy, Norton, New York.
• Lin J. Y. [2013], Against the Consensus. Reflections on the Great Recession, Cambridge University Press, Cambridge.
• Lin J. Y. [2014], The Quest for Prosperity. How Developing Economies Can Take Off, Princeton University Press, Princeton.
• Lissowska M. [2014], Instytucje rynku pracy - czy Polska popada w pułapkę średniego poziomu wzrostu? referat na IX Kongres Ekonomistów Polskich, www.pte.pl/kongres/referaty/?dir=Lissowska+Maria
• Mazzucato M. [2015], The Entrepreurial State. Debunking Public vs. Private Sector Myths, Anthem Press, London.
• Nabli M. K. red. [2011], The Great Recession and the Developing Countries. Economic Impact and Growth Prospects, World Bank, Washington.
• Pinto B. [2014], How Does My Country Grow? Economic Policy Through Story-Telling, Oxford University Press, Oxford.
• Rodrik D. [2014], The Past, Present, and Future of Economic Growth, "Challenge", May/June 2014.
• Spence M. [2011], The Next Convergence. The Future of Economic Growth in a Multispeed World, Farrar, Strauss and Giroux, New York.
• Stokey N.L. [2012], Catching Up and Falling Behind, NBER Working Paper No. 18654, December 2012.
• Turner A. [2016], Between Debt and the Devil. Money, Credit, and Fixing Global Finance, Princeton University Press, Princeton.
• Wojtyna A. [2009], O badaniach nad "głębszymi" przyczynami wzrostu gospodarczego, w: Wzrost gospodarczy w krajach transformacji. Konwergencja czy dywergencja? red. R. Rapacki, PWE, Warszawa.