Socjotechniczny wymiar konsultacji społecznych

• Autorzy: Łukasz Scheffs

Warianty tytułu

Sociotechnical Dimension of Social Consultations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Socjotechnika jest pojęciem, które często mylnie utożsamia się jedynie z podstępnymi zabiegami manipulacyjnymi. Tymczasem jest to bardziej złożona refleksja naukowa, której zastosowanie możliwe jest w wielu obszarach życia społecznego. W proponowanym opracowaniu przygotowanie, a następnie wdrożenie procesów konsultacyjnych ma się odbyć z wykorzystaniem wiedzy o tym, czym jest socjotechniczne modelowanie zachowań społecznych i jakie instrumenty tego działania można zastosować, by dany proces konsultacji nie tylko właściwie przygotować, ale aby przyniósł on spodziewane rezultaty. Podstawowa teza opracowania zawiera się w twierdzeniu, że inicjowanie procesu konsultacji pomiędzy - najczęściej - przedstawicielami władzy a obywatelami, np. na poziomie samorządu terytorialnego, posiada wiele cech charakterystycznych dla socjotechniki. Artykuł jest jednak nie tylko próbą wskazania wątków socjotechnicznych w aktywnościach, jakimi są konsultacje społeczne, ale również postulatem uwzględnienia ich w szerszym kontekście społecznym. Jego odzwierciedleniem jest z kolei coraz popularniejsza koncepcja laboratoriów społecznych. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego wskazuje się na konieczność powoływania i wykorzystywania urban lab. Urban lab to nic innego jak swoiste laboratorium miejskie, w którym m.in. wypracowywane są i testowane pomysły oraz rozwiązania oparte na innowacjach i zaangażowaniu obywateli, np. w ramach procesów konsultacyjnych dla dalszego rozwoju lokalnych społeczności. (abstrakt oryginalny)

EN

Sociotechnics is anotion that is frequently erroneously considered synonymous with only cunning manipulations. Meanwhile, it is a more complex scientific reflection, which can be applied in many areas of social life. In the proposed study, the preparation and subsequent implementation of consultation processes is to take place using the knowledge of what socio-technical modelling of social behaviour is and what instruments of this activity can be used to not only properly prepare a given consultation process, but also to bring the expected results. The basic thesis of the study is the assertion that the initiation of a consultation process between -most frequently - representatives of the authorities and citizens, e.g. at the level of territorial self-government, has many typical features of sociotechnics. However, the article is not only an attempt to indicate the sociotechnical motifs in activities such as social consultations, but also a postulate to take them into account in a broader social context. In turn, its reflection is the increasingly popular concept of social laboratories. The need to establish and use urban labs is mentioned in the case of territorial self-government units. An urban lab is nothing more than a kind of urban laboratory, where, among other things, ideas and solutions based on innovations and civic involvement are developed and tested, e.g. within consultation processes for the further development of local communities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Socjotechnika; Konsultacje społeczne; Samorząd terytorialny

EN

Social engineering; Public Consultations; Local government

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 10
• Strony: 7--22

Twórcy

autor

Łukasz Scheffs

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Afeltowicz Ł., Pietrowicz K., Czy socjologowie są w stanie budować maszyny społeczne? Rekonceptualizacja różnicy między przyrodoznawstwem a naukami społecznymi, "Kultura i Społeczeństwo" 2009/1.
• Afeltowicz Ł., Pietrowicz K., Koniec socjologii jaką znamy, czyli o maszynach społecznych i inżynierii socjologicznej, "Studia Socjologiczne" 2008/3.
• Afeltowicz Ł., Pietrowicz K., Maszyny społeczne. Inżynieria społeczna w nowej perspektywie, "Kultura i Edukacja" 2008/2.
• Afeltowicz Ł., Pietrowicz K., Maszyny społeczne. Wszystko idzie, o ile działa, Warszawa 2013.
• Afeltowicz Ł., Pietrowicz K., Socjotechnika Adama Podgóreckiego w perspektywie porównawczej, "Roczniki Historii Socjologii" 2012/2.
• Banat M., Konsultacje społeczne w samorządzie terytorialnym, "Samorząd Terytorialny" 2014/1-2.
• Basaj M., Instrumenty partycypacji społecznej w teorii i praktyce zintegrowanego zarządzania miastem, "Acta Universitatis Nicolai Copernici" 2013/413.
• Bąkowska E., Kaczmarek T., Mikuła Ł., Wykorzystanie geoankiety jako narzędzia konsultacji społecznych w procesie planowania przestrzennego w aglomeracji poznańskiej, "Rocznik Geomatyki" 2017/2.
• Bień M., Jarczewski W., Piziak B., Urban Lab. Narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodnie z ideą "smart city", Warszawa-Kraków 2020.
• Brzosko-Sermak A., Socjotechnika w gospodarce przestrzennej, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2018/504.
• Chmielewski Z., Czy warto rozmawiać? Nieoczekiwane konsekwencje braku konsultacji społecznych w sprawie ACTA w świetle badań, "Dziennikarstwo i Media" 2012/3.
• Churska K., Klasyczny paradygmat socjotechniki [w:] Dwa oblicza socjotechniki, red. P. Pawełczyk, Poznań 2006.
• Czapów Cz., Podgórecki A., Socjotechnika - podstawowe pojęcia i problemy [w:] Socjotechnika. Style działania, red. A. Podgórecki, Warszawa 1972.
• Czopek M., Żołnierczyk E., Konsultacje społeczne jako forma dialogu ze społecznością lokalną, "Społeczności Lokalne. Studia Interdyscyplinarne" 2017/1.
• Delorme A., Podgórecki A., Socjotechnika a wartości. Uwagi metodologiczne, "Etyka" 1977/15.
• Frieske K.W., Nauki społeczne w służbie spraw publicznych - polskie tradycje [w:] Środowisko i warsztat ewaluacji, red. A. Haber, M. Szałaj, Warszawa 2008.
• Gawrońska G., Giża K., Analiza i ocena jakości konsultacji społecznych na przykładzie budowy zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Tarnowie, "Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus" 2016/2.
• Gawroński H., Konsultacje społeczne jako forma partycypacji w zarządzaniu strategicznym jednostkami samorządu terytorialnego, "Współczesne Zarządzanie" 2010/1.
• Goćkowski J., Normy i oceny moralne a dyrektywy i metody socjotechniki, "Etyka" 1973/12.
• Gorączko J., Analiza zjawiska partycypacji społecznej w wybranych polskich miastach jako narzędzie komunikacji społecznej, "Media - Kultura - Komunikacja Społeczna" 2016/12/3.
• Gross A., Rola konsultacji społecznych przy dokonywaniu zmian terytorialnych, "Samorząd Terytorialny" 2017/9.
• Hadnagy Ch., Socjotechnika. Sztuka zdobywania władzy nad umysłami, Gliwice 2012.
• Jaworska-Dębska B., Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Przemiany koncepcji prawnej i praktyki w latach 1990-2020. Zagadnienia wybrane, "Samorząd Terytorialny" 2020/3.
• Karwat M., Podstawy socjotechniki dla politologów, polityków i nie tylko, Warszawa 2014.
• Kaźmierczak J., Wilińska A., Metody i techniki wspomagania konsultacji społecznych dla potrzeb zarządzania klimatem akustycznym [w:] Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji, red. R. Knosala, Opole 2012.
• Kojder A., Droga Adama Podgóreckiego do socjotechniki [w:] Socjotechnika. Kontrowersje, rozwój, perspektywy, red. J. Kubin, J. Kwaśniewski, Warszawa 2000.
• Kołodziejczak M., Naukowy i praktyczny status współczesnej socjotechniki [w:] Dwa oblicza socjotechniki, red. P. Pawełczyk, Poznań 2006.
• Kołodziejczak M., Rola odbiorcy w komunikacji perswazyjnej [w:] Polityka i perswazja, red. P. Lissewski, Poznań 2007.
• Kozłowski J., Polityka naukowa w Polsce - dziedzictwo, stan obecny, perspektywy, "Nauka i Szkolnictwo Wyższe" 1997/1.
• Kozłowski K., Gminne konsultacje społeczne - analiza konstytucyjnoprawna, "Samorząd Terytorialny" 2018/1-2.
• Krzysztofek K., W stronę maszyn społecznych. Jaka będzie socjologia, której nie znamy?, "Studia Socjologiczne" 2011/2.
• Kubas S., Konsultacje społeczne jako przejaw obywatelskiej partycypacji w lokalnym życiu publicznym na przykładzie miasta Katowice, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska" 2014/2.
• Kubin J., Orientacja socjotechniczna w socjologii, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1978/2.
• Kwaśniewski J., Megasocjologia a socjotechnika [w:] Idee naukowe Adama Podgóreckiego, red. J. Kwaśniewski, J. Winczorek, Warszawa 2009.
• Kwaśniewski J., Rozwój socjotechniki w instytucie profilaktyki społecznej i resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, "Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji" 2012/20.
• Malikowski M., Malikowski R., W kierunku usprawnienia i zobiektywizowania metod konsultacji i partycypacji społecznej w projektach miejskich. Przykład Rzeszowa i Kielc [w:] Problemy społeczno-przestrzenne współczesnego Rzeszowa, red. M. Malikowski, B. Szluz, Rzeszów 2016.
• Marchaj R., Samorządowe konsultacje społeczne. Propozycja de lege ferende, "Samorząd Terytorialny" 2020/6.^ Marody M., Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania, Warszawa 1987.
• Michałek M.A., Kruk-Dowgiałło L., Konsultacje społeczne jako element planowania ochrony obszarów NATURA 2000 na przykładzie Zatoki Puckiej, "Inżynieria Ekologiczna" 2015/42.
• Mielczarek-Żejmo A., Efekt odwrócenia w gminnych procesach konsultacji społecznych [w:] Oblicza polskiej samorządności. Wyzwania i praktyki rządzenia, red. T. Piróg, Kraków 2017.
• Mlicki M.K., Niektóre dylematy socjotechniki, "Studia Socjologiczne" 1981/1.
• Mlicki M.K., Socjotechnika. Zagadnienia etyczne i prakseologiczne, Ossolineum 1986.
• Mlicki M.K., Z zagadnień socjotechniki humanistycznej w skali globalnej [w:] Na krawędzi epoki. Rozwój duchowy i działanie człowieka, red. J. Rudniański, K. Murawski, Warszawa 1985.
• Muszyńska-Jeleszyńska D., Znaczenie konsultacji społecznych w procesie rewitalizacji obszarów miejskich, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2015/1.
• Nędzi T., Facylitacja w projektach, "Sfera PM" 2014/4.
• Noworól K., Uczestnictwo publiczne i konsultacje społeczne w lokalnych programach rewitalizacji, "Zarządzanie Publiczne" 2005/1.
• Pawełczyk P., Koniec socjotechniki czy nowa socjotechnika? [w:] Dwa oblicza socjotechniki, red. P. Pawełczyk, Poznań 2006.
• Pawełczyk P., Socjotechniczne aspekty gry politycznej, Poznań 2007.
• Pawełczyk P., Socjotechniczne aspekty panowania [w:] Kulturowe instrumentarium panowania, red. R. Paradowski, P. Załęcki, Toruń 2002.
• Pawełczyk P., Wybrane problemy socjotechniki. W nawiązaniu do tradycji socjotechnicznych w Polsce, "Przegląd Politologiczny" 2002/1.
• Petroff-Skiba A., Po co nam konsultacje społeczne [w:] Konsultacje społeczne. 24 inspiracje z Warszawy, red. A. Petroff-Skiba, Warszawa 2019.
• Podgórecki A., Charakterystyka nauk praktycznych, Warszawa 1962.
• Podgórecki A., Logika praktycznego działania [w:] Socjotechnika. Jak oddziaływać skutecznie?, red. A. Podgórecki, Warszawa 1970.
• Podgórecki A., Miejsce socjotechniki w ustroju socjalistycznym [w:] Socjotechnika. Praktyczne zastosowanie socjologii, red. A. Podgórecki, Warszawa 1968.
• Podgórecki A., Narodziny i rozwój socjotechniki, "Studia Socjologiczne" 1965/1.
• Podgórecki A., Oddziaływanie na jednostkę i na grupę społeczną, "Studia Socjologiczne" 1968/3-4.
• Podgórecki A., Perspektywy rozwoju socjologii polskiej, "Studia Socjologiczne" 1976/1.
• Podgórecki A., Rozmaite rozumienie socjotechniki i zakres jej stosowalności [w:] Socjotechnika. Style działania, red. A. Podgórecki, Warszawa 1972.
• Springer B., Konsultacje społeczne jako forma demokratycznej partycypacji mieszkańców w zarządzaniu wspólnotą lokalną, "Wrocławskie Studia Politologiczne" 2016/21.
• Stoner H., Wykorzystanie nauki w działaniu. Studium metodologiczno-prakseologiczne, "Prakseologia" 1972/42.
• Sześciło D., Konsultacje społeczne w gminie w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, "Samorząd Terytorialny" 2014/1-2.
• Szostek D., Dylematy metodologiczne w procesie konsultacji społecznych na przykładzie gminnych programów rewitalizacji, "Acta Universitatis Nicolai Copernici" 2016/3.
• Sztompka P., Dylematy wielkiej transformacji a szanse socjotechniki, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1992/1.
• Tracz M., Kollbek A., Ocena konsultacji społecznych w realizacji inwestycji drogowych na przykładzie doświadczeń Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), "Drogownictwo" 2012/7-8.
• Wenclik M., Konsultacje społeczne w gminach województwa podlaskiego na podstawie analizy regulacji statutowych i uchwał w sprawie zasad i trybu konsultacji z mieszkańcami, "Samorząd Terytorialny" 2016/4.
• Wicenty D., Wokół projektu biografii Adama Podgóreckiego: wyzwania koncepcyjne, metodologiczne i społeczne, "Przegląd Socjologii Jakościowej" 2013/4.
• Widawska E., Wieczorek Z., Metody prowadzenia konsultacji społecznych, Częstochowa 2014.
• Wieczorkiewicz K., Konsultacje z mieszkańcami jako instytucja demokracji lokalnej, "Chorzowskie Studia Polityczne Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie" 2009/2.
• Wilkin J., Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju, "Nauka" 2012/4.
• Wojewódzki T., O naukach praktycznych, "Studia Socjologiczne" 1976/1.
• Woźniak Z., Socjologia kliniczna - interwencyjny wariant praktycznych zastosowań socjologii, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2014/4.
• Wójcicka E., Konsultacje społeczne jako przejaw prawa do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi w samorządzie terytorialnym, "Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji AJD w Częstochowie" 2013/1.
• Zajda K., Konsultacje społeczne a proces wdrożenia innowacji społecznej, "Samorząd Terytorialny" 2018/7-8.
• Zajdel M., Michalcewicz-Kaniowska M., Analiza skuteczności procesu konsultacji społecznych przedsięwzięć szkoleniowych w aspekcie wdrażania regionalnego programu operacyjnego województwa kujawsko-pomorskiego, "Journal of Agribusiness and Rural Development" 2011/1.
• Zielińska E., Kraszewski D., Narzędzia partycypacji lokalnej w Polsce w latach 2014-2017. Konsultacje społeczne, inicjatywa lokalna, inicjatywa uchwałodawcza, Warszawa 2019.