Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Sposoby oceny żywienia kuracjuszy na przykładzie Państwowego Przedsiębiorstwa Uzdrowisko "Szczawno-Jedlina"

100%

Korenik D., Ładoński W.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

|

1992

|

nr 641 Gospodarka żywnościowa

77-82

Autorzy, na przykładzie badań w uzdrowisku "Szczawno-Jedlina" ocenili w ujęciu jakościowym, ilościowym i kosztowym wyżywienie kuracjuszy.

2

Verification of the Theoretical Energy Requirement of Underweight, Normal Weight and Overweight Young Women Using Ergospirometry

100%

Jachimowicz-Rogowska K., Winiarska-Mieczan A., Glibowski P., Aleksandrowicz-Niedziela I., Smagała I., Bielak A.

Nauki Inżynierskie i Technologie / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

|

2023

|

nr 39

52-64

Celem pracy była weryfikacja teoretycznego zapotrzebowania energetycznego młodych kobiet oraz obliczenie zależności między wskaźnikiem masy ciała (BMI) i zapotrzebowaniem energetycznym a parametrami uzyskanymi z analizy impedancji bioelektrycznej. Badanie przeprowadzono w grupie 32 kobiet wybranych na podstawie BMI: niedowaga n = 8, prawidłowa masa ciała n = 15, nadwaga n = 9. Zaobserwowano, że równania predykcyjne zaniżają zapotrzebowanie energetyczne w porównaniu z wartościami uzyskanymi za pomocą ergospirometrii. Najmniejszą różnicę w stosunku do Podstawowej Przemiany Materii (PPM) oszacowanej przy użyciu ergospirometru zaobserwowano w przypadku wzoru Cunninghama (niedowaga: 1507 vs 1350 kcal) i Harrisa-Benedicta (prawidłowa masa ciała: 1641 vs 1437 kcal; nadwaga: 1882 vs 1609 kcal). Zaobserwowano istotną korelację statystyczną między BMI i masą ciała w grupie z prawidłową masą ciała oraz w grupie z nadwagą. Oszacowanie PPM na podstawie wzorów ma ograniczoną wartość predykcyjną. Wskazane jest wykorzystywanie kalorymetrii pośredniej do pomiaru PPM zamiast używania wzorów predykcyjnych.(abstrakt oryginalny)

3

Ocena jakości wiedzy żywieniowej żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej jako element bezpieczeństwa żywienia

75%

Kler P., Bertrandt J.

Problemy Jakości

|

2018

|

nr 9

21-26

W oparciu o badania ankietowe dokonano oceny poziomu wiedzy żywieniowej żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT). Celem pracy jest ocena poziomu wiedzy żywieniowej żołnierzy WOT w kontekście realizacji zadań szkoleniowych. Do realizacji celu pracy zastosowano następujące metody badawcze: analizę, ankietę, syntezę, dedukcję, ocenę oraz wnioskowanie. W pracy scharakteryzowano nowy rodzaj SZ RP, jakim jest WOT, oraz opisano proces szkolenia żołnierzy ze szczególnym uwzględnieniem okresu podstawowego. Przedstawiono także zasady racjonalnego żywienia człowieka. W wyniku przeprowadzonych badań ankietowych stwierdzono, że wiedza żywieniowa żołnierzy jest na niskim poziomie, co może wpłynąć na ich stan odżywienia, a pośrednio na jakość wykonywanych obowiązków służbowych. (abstrakt oryginalny)

4

The Influence of Drying Temperature and Moisture of Corn Seeds Planted on Their Damage

75%

Bajus P., Mraz M., Rigo I., Findura P., Fürstenzeller A., Kiełbasa P., Malaga-Tobola U.

Agricultural Engineering

|

23 (2019)

|

nr 1

5-12

Ocena jakości zabiegów związanych ze zbiorem i po zakończeniu zbioru nasion zależy od użycia odpowiedniego sprzętu i technologii. Na uszkodzenie ziarna wpływ mają jego cechy fizyczne i mechaniczne. Uprawa kukurydzy jest popularna w warunkach europejskich, głównie dla przemysłu spożywczego. W tej pracy skupiliśmy się na obserwacji wpływu temperatury suszenia na mikro uszkodzenia ziaren. Rozwiązanie tego problemu opisanego w pracy jest ściśle związane z przygotowaniem i wykonaniem projektu edukacyjnego KEGA 039SPU-4/2017 oraz projektu naukowo-badawczego VEGA 1/0718/17 "Badania nad wpływem parametrów technologicznych powlekania powierzchniowego w technikach rolniczych i leśnych dla celów zgodności jakościowej parametrów, bezpieczeńtwa i środowiska.(abstrakt oryginalny)

5

Informacje o właściwościach żywności zgodnie z PN-EN 16104:2013-06. Dane dotyczące żywności - struktura i format wymiany

75%

Owczarek L.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

|

2013

|

3(7)

41

W czerwcu 2013 r. została opublikowana angielska wersja językowa PN-EN 16104:2013, opracowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 387 "Food data", którego sekretariat jest prowadzony przez SIS (Szwedzki Instytut Normalizacyjny). Komitetem krajowym odpowiedzialnym za normę jest KT 310 ds. Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności.(fragment tekstu)

6

Dioksyny, furany i PCB w importowanych rybach morskich - narażenie konsumentów

63%

Mikołajczyk S., Warenik-Bany M., Pajurek M.

Żywność: nauka - technologia - jakość

|

30 (2023)

|

nr 2 (135)

96-108

Wprowadzenie. Normy żywieniowe zalecają spożywanie ryb co najmniej dwa razy w tygodniu ze względu na zawarte w nich cenne składniki odżywcze. Najważniejszymi z nich są długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, makro- i mikroelementy, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (głównie D3), aminokwasy i łatwo przyswajalne białko. Niestety ryby przebywające w zanieczyszczonym środowisku mogą gromadzić toksyczne związki, do których należą polichlorowane dibenzo-p-dioksyny (PCDD), polichlorowane dibenzofurany (PCDF) i polichlorowane bifenyle (PCB). Celem badań było określenie aktualnego stanu zanieczyszczenia toksycznymi związkami PCDD, PCDF, PCB, importowanych do Polski ryb morskich oraz ocena ryzyka dla konsumentów z uwzględnieniem tolerowanej tygodniowej dawki (TWI) 2 pg WHO-TEQ/kg masy ciała (m.c.). Badaniom poddano 6 gatunków ryb daleko-morskich: turbot, makrela, łosoś atlantycki, tuńczyk, mintaj i morszczuk. W badaniach wykorzystano technikę spektrometrii mas rozcieńczenia izotopowego (IDMS) z wysokorozdzielczą chromatografią gazową sprzężoną z wysokorozdzielczą spektrometrią mas (HRGC-HRMS). Wyniki i wnioski. Najwyższe stężenia dla sumy PCDD/F i dioksynopodobnych PCB (dl-PCB) oznaczano w mięśniach turbota 1,25 pg WHO-TEQ/g świeżej masy (ś.m.), a najniższe odpowiednio w mięśniach mintaja, morszczuka i tuńczyka 0,02, 0,03, 0,04 pg WHO-TEQ/g ś.m. Mimo że badane ryby zawierały niskie w stosunku do dopuszczalnych limitów stężenia PCDD/F/PCB, spożycie rekomendowanych dwóch porcji najbardziej zanieczyszczonych gatunków powoduje nawet sześciokrotne w przypadku dzieci i dwukrotne dla dorosłych przekroczenia dawki TWI. Importowane turboty, łososie i makrele stanowią znaczące źródło dioksyn i PCB dla konsumentów ryb. (abstrakt oryginalny)

7

Szkodliwy wpływ niedoboru lub nadmiaru witamin na organizm człowieka

63%

Krełowska-Kułas M.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

|

2008

|

nr 781

33-45

Witaminy to związki organiczne, w niewielkich ilościach niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, które powinny być stale dostarczane z pożywieniem. Witaminy nie są dla naszego organizmu ani źródłem energii, ani materiałem budulcowym, ale spełniają w komórkach i tkankach różnorakie funkcje regulacyjne, decydujące o rozwoju, stanie zdrowia i wydolności fizycznej człowieka. W artykule omówiono zagrożenia związane z niedoborem lub nadmiarem witamin oraz scharakteryzowano rolę, jaką odgrywają w organizmie człowieka.

8

Sytuacja żywnościowa w Polsce

63%

Rudnicki H.

Studia Społeczne

|

2014

|

nr 2 (11)

21-34

Celem artykułu jest ocena sytuacji w polskiej gospodarce żywnościowej w latach 2005-2012. Napisano go w oparciu o literaturę przedmiotu i zgromadzone materiały źródłowe. We wprowadzeniu uzasadniono znaczenie zarówno teoretyczne, jak i praktyczne podjętego w artykule tematu. Przyjęto założenie, że sposób odżywiania się mieszkańców Polski jest niezgodny z zasadami racjonalnego żywienia. Stwierdzono także, że możliwości produkcyjne polskiego sektora żywnościowego i wytwarzana produkcja w pełni zapewniają fizyczny dostęp konsumentów do żywności. Natomiast ograniczają go uwarunkowania ekonomiczne: niskie dochody znacznej części społeczeństwa i relatywnie wysokie ceny żywności. Przed-miotem analizy w artykule są następujące zagadnienia: potrzeby żywnościowe i spożycie żywności, popyt na żywność i jej podaż, handel zagraniczny produktami rolno-żywnościowymi oraz rodzaje i jakość żywności. W określeniu potrzeb żywnościowych, jak również metod i sposobów ich zaspokajania, bardzo ważną rolę odgrywają normy żywieniowe. Ważnym warunkiem i instrumentem potrzeb żywnościowych jest sprawnie funkcjonujący i zrównoważony rynek żywności. Jak gdyby uzupełnieniem tego rynku i stymulatorem wzrostu produkcji żywności jest handel zagraniczny produktami rolno-żywnościowymi. Zasługuje on na pozytywną ocenę, gdyż już od wielu lat Polska na tym rynku osiąga dość wysokie dodatnie saldo (w 2012 r. 4,2 mld euro). Wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym i pogłębianiem się współpracy międzynarodowej na naszym rynku żywnościowym jest coraz więcej rodzajów nowej żywności. Na szczególną uwagę zasługuje żywność genetycznie modyfikowana. Jej obecność na rynku, produkcja i konsumpcja ma wielu zdeterminowanych przeciwników, żądających całkowitej jej eliminacji z rynku. Jest to niemożliwe, gdyż żywność ta, mimo całkowitego jej zakazu w przeszłości nielegalnie, czy półlegalnie przenikała do Polski poprzez import pasz, nasion i produktów żywnościowych genetycznie modyfikowanych. Nasze władze państwowe w latach 2012-2013 prawnie zalegalizowały obrót i wprowadziły rejestrację tych produktów (GMO), lecz jednocześnie zakazały stosowania materiału siewnego modyfikowanych genetycznie odmian kukurydzy i ziemniaków odmiany Amflora(abstrakt oryginalny)

9

The Phenomenon of Ecologisation in the Food Behaviour of Poles - Results of Empirical Research

63%

Hanus G.

Ekonomia i Środowisko

|

2020

|

nr 2 (73)

71-84

Głównym celem badań jest zidentyfikowanie i scharakteryzowanie zjawiska ekologizacji w zachowaniach żywieniowych polskich konsumentów oraz czynników je kształtujących. Badania zostały przeprowadzone w 2018 roku na całym terytorium Polski. Narzędziem pomiarowym w badaniu podstawowym był kwestionariusz. Zebrane dane analizowane są za pomocą analizy czynnikowej, współczynnika Alfa Cronbacha, uporządkowanych modeli logitowych, współczynników Pearsona X2 i Cramera V, a także statystyk opisowych i wskaźników strukturalnych. Z analiz wynika, że zjawisko ekologizacji jest wyraźnie widoczne w zachowaniach żywieniowych polskich konsumentów, zwłaszcza osób starszych. Wiąże się ono z wyższą świadomością żywieniową Polaków, a przejawia się przede wszystkim w stosunkowo częstych zakupach produktów ekologicznych i wprowadzaniu ich do codziennej diety. Najważniejszymi czynnikami kształtującymi postawę konsumentów względem żywności ekologicznej są wiek, poziom wykształcenia i miejsce zamieszkania. (abstrakt oryginalny)

10

The Effectiveness of Traceability for Food Safety

63%

Górna J., Hadryjańska B.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

|

2011

|

nr 214

108-119

W artykule przedstawiono czynniki, które wpływają na skuteczność systemu identyfikowalności w ocenie przedsiębiorstw przetwórstwa mięsnego. Przeprowadzone badania pozwoliły na wyodrębnienie grupy czynników istotnie wpływających na skuteczność wewnętrznego systemu identyfikowalności, do której respondenci zaliczyli m.in. jasno sprecyzowane zasady systemu identyfikacji i identyfikowalności oraz świadomość kierownictwa i pracowników. Podjęto również próbę wykazania, że przedsiębiorstwa przetwórstwa spożywczego, w których działalności uwzględnia się wymagania standardów zarządzania bezpieczeństwem żywności, są w stanie zaprojektować skuteczniejszy system identyfikowalności aniżeli przedsiębiorstwa, w których funkcjonowanie systemu zapewnienia bezpieczeństwa żywności opiera się jedynie na wymaganiach prawnych. Wymagania prawne nakładają obowiązek wdrożenia identyfikowalności zewnętrznej, natomiast wymagania standardów określają szczegółowe wymagania zarówno w zakresie identyfikowalności zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek testowania skuteczności zaprojektowanych systemów identyfikowalności. Można zatem oczekiwać, że przedsiębiorstwa przestrzegające wymagań standardów są zmuszone utrzymywać skuteczny system identyfikowalności zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej. (abstrakt oryginalny)

11

Europa Środkowa w Unii Europejskiej (2004-2014)

63%

Kik K.

Studia Społeczne

|

2014

|

nr 2 (11)

43-50

Formalnie rzecz ujmując, państwa Europy Środkowej za- swoją obecność w Unii Europejskiej, daleko po-suniętą integracją regionalną. Współpraca Wyszehradzka (V-4), Środkowo-Europejska Strefa Wolnego Handlu (CE- FTA), czy Inicjatywa Środkowo-Europejska tworzą wizerunek regionu solidnie zintegrowanego. Czy tak jest w rzeczywistości i jakie są główne wyznaczniki wspólnego podejścia do europejskiego procesu integracyjnego? Celem dokonania bardziej szczegółowej analizy skon-centrowano się na trzech krajach regionu, blisko ze sobą sąsiadujących i reprezentujących najdalej idące formuły współpracy, czyli na Polsce, Czechach i Słowacji. Są to kraje najbliższe sobie geograficznie, etnicznie, językowo i kulturowo. Ale, czy także politycznie?(fragment tekstu)

12

Ocena wartości energetycznej i odżywczej posiłków w wybranym przedszkolu we Wrocławiu

63%

Orkusz A., Hapanowicz K.

Nauki Inżynierskie i Technologie / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

|

2016

|

nr 4 (23)

85-94

Odpowiednio zbilansowana całodzienna racja pokarmowa, zapewniająca organizmowi odpowiednią ilość energii i składników odżywczych, jest niezwykle ważna w okresie wczesnodziecięcym ze względu na intensywny rozwój fizyczny i umysłowy dziecka. Żywienie przedszkolne powinno realizować 75% całodziennej racji pokarmowej. Celem pracy była ocena wartości energetycznej i odżywczej posiłków przygotowywanych w wybranym przedszkolu we Wrocławiu na podstawie teoretycznej analizy jadłospisów z zastosowaniem programu komputerowego Dietetyk 2. Wyznaczono wartość energetyczną oraz zawartość podstawowych składników odżywczych (białka, tłuszczów i węglowodanów), witamin antyoksydacyjnych (A i C) oraz wybranych składników mineralnych (Ca i Fe) dla 40 całodziennych jadłospisów przedszkolnych z czterech pór roku: wiosny, lata, jesieni i zimy. Średnia wartość energetyczna racji była prawidłowa wiosną, latem i zimą. Jesienią przekraczała normy. Wykazano, że dieta dzieci charakteryzowała się małą podażą wapnia wiosną i latem. Nadmiary spożycia stwierdzono w przypadku witamin A, C oraz żelaza.(abstrakt oryginalny)

13

Urban and Rural Dietary Patterns in Greece in the Years 1957-2008; An Economic Analysis

63%

Gikas G., Hyz A., Vasileiou K., Georgakopoulos G., Sotiropoulos I.

Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego

|

2012

|

12(27)

|

z. 3

5-14

This paper attempts to describe and study in detail the evolution of urban and rural dietary patterns in Greece during the period 1957-2008, in terms of natural and technical features. Natural features refer to the consumption of animal versus plant products, while technical features pertain to agricultural and industrial products consumption. The analysis leads to a conclusion that the dietary patterns obtain internationalized, industrial origin and growing share of animal products, while the weight of tradition (i.e. Mediterranean plant products and services) weakens in Greece after World War II. Additionally, during this period the urban and rural dietary patterns, by comparison, have evolved at different paces and characteristics; the rural dietary patterns converged to urban ones with 'asymmetric' way, time lag and significant particularities. (original abstract)

14

Projektowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności z wykorzystaniem zasad zarządzania jakością

63%

Szkiel A.

Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości

|

2013

|

25 (5) Inżynieria innowacji : zarządzanie operacyjne w teorii i praktyce organizacji biznesowych, publicznych i pozarządowych

385-406

W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania zasad zarządzania jakością podczas projektowania systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności zgodnego z normą PN-EN ISO 22000:2006. W pierwszej części artykułu omówiono zasady zarządzania jakością oraz wymagania normy PN-EN ISO 22000:2006. Następnie porównano zasady zarządzania jakością z wymaganiami normy PN-EN ISO 22000 w celu oceny, w jaki sposób zasady te wpisują się w system zarządzania bezpieczeństwem żywności. (abstrakt oryginalny)

15

Porównanie zalecanych i rzeczywistych składników pokarmowych w racjach obiadowych dla uczniów wybranych szkół podstawowych

63%

Kowalska A.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Technologia

|

2001

|

8

|

nr 917

92-99

Autorka przeprowadziła analizę, której celem była ocena przestrzegania zaleceń żywieniowych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym przez personel w wybranych stołówkach szkolnych na terenie Wrocławia. Przeprowadzona analiza obejmowała realizację norm według grup produktów, a także według zestawienia zbiorczego składników pokarmowych dotyczących tylko obiadów szkolnych (nie całodziennego wyżywienia). Na podstawie wyników, autorka stwierdziła, że w żadnej z badanych stołówek szkolnych średnia obiadowa racja pokarmowa nie pokrywała zalecanej normy żywieniowej przewidzianej dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

16

Zawartość fosforu w całodziennych racjach pokarmowych pobranych metodą podwójnej porcji

63%

Romaniuk B., Skibniewska K. A.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

|

2001

|

nr 888 Chemia : związki fosforu w chemii, rolnictwie i medycynie

133-137

Oznaczono zawartość fosforu w całodziennych racjach pokarmowych (CRP) pobranych metodą podwójnej porcji przez osoby dorosłe. Badane racje zawierały średnio ponad 2 g P/dzień, w zakresie od 726 mg do 4133 mg/osobę/dzień. Racje pokarmowe studentów zawierały średnio nieco więcej P niż racje osób powyżej 26 roku życia. (abstrakt oryginalny)

17

Miejsce odżywek w strukturze spożycia dzieci i młodzieży

63%

Lech W., Paszkiewicz-Górniak G.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

1991

|

Przemiany struktury spożycia dóbr konsumpcyjnych. Cz. 1

73-86

Rynek odżywek jest rynkiem relatywnie nowym i mało rozpoznanym. W opracowaniu scharakteryzowano jego elementy, przedstawiając wyniki badań empirycznych popytu i cechy szczególne spożycia. Na poziom spożycia silnie oddziałują dochody i poziom wykształcenia, co upodabnia je nieco do dóbr luksusowych. W syntezie autorzy próbują pokazać również perspektywy rozwoju rynku odżywek, starając się zarysować niezbędne warunki jego rozwoju. Wskazują na niezbędność przemyślanej polityki interwencjonistycznej w tej dziedzinie, która kojarzyłaby interesy producentów z interesem konsumentów realizując postulaty tzw. interesu ogólnospołecznego. (fragment tekstu)

18

Ocena stanu aktualnego i przewidywanych zmian w spożyciu żywności w Polsce na podstawię norm żywienia

63%

Lorek E.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

1991

|

Przemiany struktury spożycia dóbr konsumpcyjnych. Cz. 1

35-64

Opracowanie poświęcone jest analizie zgodności obserwowanego poziomu spożycia z normami żywienia obowiązującymi w Polsce. W syntezie wyeksponowano różnice w realizowanej diecie zarówno w różnej przestrzeni, jak i w odmiennych typach gospodarstw domowych. Analizie poddano również spożycie składników pokarmowych, dostrzegając ścisłe związki przemian w tym zakresie z przedstawionymi ogólnymi przemianami spożycia. Przy okazji prowadzonych badań zwrócono również uwagę na czynniki różnicujące spożycie żywności w regionach, podkreślając szczególną rolę dochodów, które są niejako czynnikiem pierwotnym w stosunku do cen. Badania wykazują również na znaczenie samozaopatrzenia w kształtowaniu poziomu i struktury spożycia. Wyniki badań eksponowane w omawianej syntezie wskazują na obiektywną niezgodność realizowanych diet z wymogami zdrowotności, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w szeroko pojętej polityce konsumpcyjnej. (fragment tekstu)

19

Ocena spożycia żywności w Polsce w świetle norm fizjologicznych

63%

Berbeka J.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1994

|

nr 420

93-101

Omówiono spożycie żywności w Polsce w świetle norm żywnościowych i wzorców spożycia.

20

Zalecenia żywieniowe i formy ich upowszechniania

63%

Pyrzyńska E.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

|

2014

|

nr 3 (927)

75-86

W wyniku przemian ekonomicznych rynek produktów żywnościowych w Polsce upodabnia się do rynków zachodnich. Globalizacja oraz wspólna polityka żywnościowa i zdrowotna Unii Europejskiej prowadzi również do ustalania zbliżonych zaleceń żywieniowych we wszystkich jej krajach. Wytyczne te mają na celu zmniejszenie odsetka osób cierpiących na coraz powszechniej występujące choroby cywilizacyjne, wynikające ze złych nawyków żywieniowych. Zawarte w zaleceniach informacje dotyczą ilości poszczególnych produktów żywnościowych, które powinny znaleźć się w codziennej diecie w celu zapewnienia organizmowi wszystkich niezbędnych składników przy zachowaniu prawidłowej wagi. Zalecenia żywieniowe nie są jednakowe dla wszystkich - należy je indywidualizować, np. ze względu na wiek czy płeć. Zalecenia żywieniowe przedstawiane są w formie graficznej w postaci piramid oraz talerzy (kół) zdrowego żywienia. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie zmian, jakie nastąpiły w zaleceniach żywieniowych i ich formach popularyzacji, na przykładzie Polski i USA. (abstrakt oryginalny)