Teoria legalistyczna a prawo własności intelektualnej

• Autorzy: Cezary Błaszczyk

Warianty tytułu

Intellectual Property according to the Entitlement Theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dominujący współcześnie w doktrynie libertariańskiej nurt propertarianistyczny utrzymuje, że dla ułożenia harmonijnych stosunków międzyludzkich niezbędne jest ustanowienie i wyraźne zakreślenie własności prywatnej. Pomimo tak silnej preferencji dla praw majątkowych libertarianie propertarianistyczni nie wypracowali spójnego stanowiska wobec prawa własności intelektualnej. W odniesieniu do prawa patentowego i autorskiego wyróżnić można trzy stanowiska: afirmację, woluntaryzm i abolicjonizm. Przedstawicielem pierwszego z wymienionych był Robert Nozick, libertarianin cieszący się bodaj największą sławą i uznaniem środowisk akademickich. Zdaniem filozofa, zasada sprawiedliwego nabywania (jeden z fundamentów teorii legalistycznej) implikuje konieczność uznania m.in. silnej ochrony patentowej. Tytuł do dóbr intelektualnych (zarówno wynalazków, jak i utworów) miałby być naturalnym i przedpolitycznym prawem każdej jednostki, wynikającym z pracy włożonej w stworzenie owych dóbr. Niezależnie od tego, czy twierdzenia Nozicka mogą być uznane za przekonujące, argumenty libertarian za i przeciw legitymizacji własności intelektualnej stanowią ważny głos nie tylko na płaszczyźnie nauk niedogmatycznych (teorie legitymizacji własności intelektualnej), ale i dogmatycznych, gdzie służyć mogą choćby w debacie nad właściwym modelem praw autorskich majątkowych.(abstrakt oryginalny)

EN

Propertarianism, the most prominent of contemporary libertarian factions, holds that in order to establish a harmonious society it is necessary to introduce and delineate the right of private property. Despite the strong preference for property rights, right-wing libertarians do not agree, however, on the legitimization of intellectual property. There are three main libertarian stances on this question: affirmation, voluntarism and abolitionism. The most famous and academically influential exponent of the adherents' faction is perhaps Robert Nozick. According to the philosopher the rule of just initial acquisition (one of the pillars of the entitlement theory) implicates the necessity of i.a. the strong patent rights. Title to the intellectual goods (both copyright and patent) would be a natural and pre-political right of every individual, resulting from labor put into their creation. Regardless of whether Nozick claims seem convincing, libertarian arguments for and against legitimization of intellectual property make up for an important voice both in the sphere of philosophy of law and jurisprudence debating on the proper model of copyright.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia prawa; Prawo własności intelektualnej; Własność prywatna; Prawa majątkowe

EN

Law philosophy; Intellectual property law; Private property; Property rights

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2017
• Tom: 103
• Strony: 11--24

Twórcy

autor

Cezary Błaszczyk

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Barta Janusz (red.), System prawa prywatnego, t. 13: Prawo autorskie, wyd. 3, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.
• Bouckaert Boudewijn, What Is Property?, Harvard Journal of Law & Public Policy 1990/13/3, s. 775-816.
• Drahos Peter, A Philosophy of Intellectual Property, wyd. 2, Ashgate, Aldershot-Burlington 2001.
• Faraci David, Do Property Rights Presuppose Scarcity?, Journal of Business Ethics 2014/125/3, s. 531-537.
• Hettinger Edwin C., Justifying Intellectual Property, Philosophy and Public Affairs 1989/18/1, s. 31-52.
• Hughes Justin, The Philosophy of Intellectual Property, Georgetown Law Journal 1988/77, Washington, s. 287-366.
• Kinsella N. Stephan, Against Intellectual Property, Mises Institute, Auburn 2008.
• Kymlicka Will, Libertarianizm, w: Współczesna filozofia polityczna, tłum. A. Pawelec, Fundacja Aletheia, Warszawa 2009.
• Lacey Alan R., Robert Nozick, Acumen Publishing, Chesham-Bucks 2001.
• Locke John, Drugi traktat o rządzie, w: Dwa traktaty o rządzie, tłum. Zbigniew Rau, PWN, Warszawa 1992, s. 163-338.
• McElroy Wendy E., Contra Copyright, Again, Libertarian Papers 2011/3, s. 1-10.
• Menell Peter S., Intellectual Property: General Theories, w: Boudewijn Bouckaert, Gerrit de Geest (red.), Encyclopedia of Law and Economics, t. 1: The History and Methodology of Law and Economics, Elgar, Cheltenham 2000, s. 129-188.
• Nozick Robert, Anarchia, państwo i utopia, tłum. Paweł Maciejko, Michał Szczubiałka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010.
• Palmer Tom W., Are Patents and Copyrights Morally Justified? The Philosophy of Property Rights and Ideal Objects, w: Adams Thierer, Wayne Crews (red.), Copy Fights. The Future of Intellectual Property in the Information Age, Cato Institute, Washington 2002, s. 43-93.
• Rand Ayn, Patenty i prawa autorskie, w: Kapitalizm. Nieznany ideał, tłum. J. Łoziński, Zysk i S-ka, Poznań 2013, s. 207-214.
• Rau Zbigniew, Wstęp, w: John Locke, Dwa traktaty o rządzie, tłum. Zbigniew Rau, PWN, Warszawa 1992, s. VII-CXII.
• Rau Zbigniew, Własność w doktrynie politycznej Johna Locke'a, Czasopismo Prawno-Historyczne 2004/LV/1, s. 207-214.
• Reese Anthony, Reflections on the Intellectual Commons: Two Perspectives on Copyright Duration and Reversion, Stanford Law Review 1995/47/4, Stanford, s. 707-747.
• Rothbard Murray N., Patenty i prawa autorskie, w: Ekonomia wolnego rynku, t. 3, tłum. R. Rudkowski, Fijorr Publishing, Warszawa 2008, s. 133-142.
• Rothbard Murray N., Etyka wolności, tłum. J. Woziński, Fijorr Publishing, Warszawa 2010.
• Sanders John T., Projects and Property, w: David Schmidtz (red.), Robert Nozick, Cambridge University Press, Cambridge 2002, s. 265-287.
• Scanlon Thomas, Nozick on Rights, Liberty, and Property, w: Jeffrey Paul (red.), Reading Nozick: Essays on Anarchy, State, and Utopia, Rowman & Allanheld, Totowa 1991, s. 107-129.
• Sreenivasan Gopal, A Latter Day Lockean, w: The Limits of Lockean Rights in Property, Oxford University Press, New York-Oxford 1995, s. 120-139.
• Wolff Jonathan, Robert Nozick. Property, Justice and the Minimal State, Stanford University Press, Stanford 1991.

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2017/103/1