Stanowisko komisji weneckiej dotyczące pozycji ustrojowej sądownictwa konstytucyjnego w demokratycznym państwie prawa

• Autorzy: Hanna Suchocka

Warianty tytułu

Opinion of the Venice Commission on the Place of the Constitutional Judiciary in a Democratic State

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Debata, jaka toczy się od kilku miesiącu wokół Trybunału Konstytucyjnego, dotyczy jednego z zasadniczych fundamentów państwa prawa, jakim jest miejsce konstytucji w systemie źródeł prawa i związana z tym rola sądownictwa konstytucyjnego w systemie ustrojowym opartym na podziale władz. W toku wielu dyskusji ustrojowych, jakie toczyły się w naszym państwie od 1989 r., aksjomat dotyczący roli konstytucji i autonomii sądu oceniającego zgodność prawa z konstytucją, jako należący do europejskiej i demokratycznej tradycji konstytucyjnej, był nietknięty. Trwająca debata polityczna wydaje się ten aksjomat podważać. Skoro mamy do czynienia z tak ważnym fundamentem demokracji, jakim jest sądownictwo konstytucyjne, trudno się dziwić zainteresowaniu instytucji europejskich zmianami dokonywanymi w tym obszarze w jakimkolwiek państwie europejskim. Szczególną rolę w tym obszarze pełni Komisja Rady Europy nazywana potocznie Komisją Wenecką. Można ją określić jako swoisty organ udzielający doradztwa prawnego państwom z zakresu prawa publicznego. Działa na wniosek danego państwa albo organów europejskich. Komisja wskazuje w swoich opiniach na cały szereg merytorycznych kwestii istotnych dla zapewnienie autonomii i bezstronności sądów konstytucyjnych. Opinie Komisji nie mają charakteru wiążącego. Mimo niewiążącego charakteru, tworzone przez Komisję wenecką soft law jest istotne nie tylko dla państw będących jej członkami, ale także dla państw współpracujących z Komisją. Państwa te bowiem chcą być postrzegane jako należące do wspólnoty państw przywiązanej do idei praw człowieka, demokracji i rule of law w granicach nakreślonych przez Komisję Wenecką. Jako reputation-enhancing community, Komisja Wenecka stwarza państwom możliwość współudziału w przygotowywaniu tych standardów, a zarazem traktowania rekomendacji Komisji jako części swojej suwerennej odpowiedzialności za kształt system prawnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The debate on the Constitutional Tribunal in Poland that has been going on in recent months concerns one of the principal foundations of a state governed by the rule of law: the place of the constitution in the system of sources of law and the related role of the constitutional judiciary in a political regime founded on the separation of powers. Throughout recurrent discussions in Poland since 1989 the axiom of the role of the constitution and the autonomy of the court adjudicating on the compliance of laws with the constitution, which is an element of the European and democratic constitutional tradition, has always remained intact. The current political debate would appear to undermine this axiom today. The constitutional judiciary is an important foundation of democracy; consequently the concern of European institutions about changes implemented in this area in any European state is not surprising. The European Union Commission, commonly referred to as the Venice Commission, plays a special role here. This role may be described as that of a specific body giving legal advice on matters of public law. The Commission acts at the request of an interested state or other European body. In its opinions it indicates certain substantive issues that are essential for ensuring the autonomy and impartiality of constitutional courts. Although the opinions of the Venice Commission are not binding, the soft law that the Commission makes is relevant not only for its member states but also for other states which work with it and which wish to be perceived as members of a community of states sharing ideals of human rights, democracy and the rule of law as set out by the Venice Commission. As a reputation-enhancing community, the Venice Commission provides an opportunity for states to participate in the preparation of these standards, at the same time treat the recommendations of the Commission as part of their sovereign responsibility for the shape of their legal system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konstytucja; Prawo konstytucyjne; Konstytucja RP; Sądownictwo; Demokracja

EN

Constitution; Constitutional law; RP Constitution; Judicature; Democracy

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 1
• Strony: 5--18

Twórcy

autor

Hanna Suchocka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• W. Łączkowski, Uwagi do aktualnych wydarzeń wokół polskiego Trybunału Konstytucyjnego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 1, 2016.
• List Ministra Spraw Zagranicznych do Komisji Weneckiej dotyczący zmian w ustawie o TK z 25 czerwca 2015 z dnia 23 grudnia 2015 r.
• Resolution (90)6 on a Partial Agreement Establishing the European Commission for Democracy through Law.
• Kolejna rezolucja przekształciła porozumienie w Partial and Enlarged Agreements (Statutory Resolution [93]28).
• W. Hoffmann-Riem, The Venice Commission of the Council of Europe-Standards and Impact, "The European Journal of International Law" 25(2), 2014.
• S. Ruelke, Venedig-Kommission und Verfassungsgerichtsbarkeit, Georg-August-Universitaet Goettingen, Institut fuer Voelkerrecht, Dissertation.
• CDL-INF(1997)002 Opinion on the Constitution of Ukraine.
• CDL-AD (2013)014, Opinion on the Draft Law on the amendments to the Constitution, Strengthening the Independence of Judges (including an explanatory note and a comparative table) and on the Changes to the Constitution proposed by the Constitutional Assembly of Ukraine.
• Opinia do Czwartej poprawki Ustawy Zasadniczej Węgier (CDL-AD[2013]012).
• CDL-AD(2012)026, Opinion on the compatibility with Constitutional principles and the Rule of Law of actions taken by the Government and the Parliament of Romania in respect of other State institutions and on the Government emergency ordinance on amendment to the Law N° 47/1992 regarding the organisation and functioning of the Constitutional Court and on the Government emergency ordinance on amending and completing the Law N° 3/2000 regarding the organisation of a referendum of Romania.
• CDL-PI[2015]002.
• CDL-AD(2009)014, Opinion on the Law on the High Constitutional Court of the Palestinian National Authority.
• CDL-AD(2004)043, Opinion on the Proposal to Amend the Constitution of the Republic of Moldova (introduction of the individual complaint to the constitutional court).
• CDL-AD(2013)028, Opinion on the Draft Amendments to three Constitutional Provisions relating to the Constitutional Court, the Supreme State Prosecutor and the Judicial Council of Montenegro.
• CDL-AD(2012)009.
• CDL-AD(2012)024, Opinion on two Sets of draft Amendments to the Constitutional Provisions relating to the Judiciary of Montenegro.
• CDL-AD(2013)014, Opinion on the Draft Law on the amendments to the Constitution, Strengthening the Independence of Judges (including an explanatory note and a comparative table) and on the Changes to the Constitution proposed by the Constitutional Assembly of Ukraine.
• CDL-AD(2008)030, Opinion on the Draft Law on the Constitutional Court of Montenegro.
• CDL-AD(2014)033, Opinion on the Draft Law on the Constitutional Court of Montenegro.
• CDL-AD(2009)042, Opinion on Draft Amendments to the Law on the Constitutional Court of Latvia.
• CDL-AD(2013)012, Opinion on the Fourth Amendment to the Fundamental Law of Hungary.
• H. Suchocka, W poszukiwaniu modelu ustrojowego prokuratury (w świetle prac Komisji Rady Europy "Demokracja poprzez Prawo"), "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 76, 2014, z. 2.
• J. Jowell, The Venice Commission - Disseminating Democracy through Law, "Public Law" 2001 P.L. Winter.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2016.78.1.1