Źródła niskiej efektywności proinnowacyjnej pomocy z Unii Europejskiej

• Autorzy: Joanna Kotowicz-Jawor

Warianty tytułu

Sources of Low Effectiveness of Proinnovative Aid From the European Union

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest wskazanie przyczyn ograniczonego wpływu polityki spójności na zdolność innowacyjną polskiej gospodarki w latach 2004-2015. Wykazano, iż przy pozytywnym oddziaływaniu tej polityki na główne wskaźniki makroekonomiczne brak jest jej efektywnego wpływu na wzrost innowacyjności gospodarki. W pracy sformułowano tezę, iż główną przyczyną słabych wyników innowacyjnych transferu znacznych środków jest przejściowa faza rozwoju gospodarki od etapu inwestycyjnego do innowacyjnego. W artykule zaprezentowano główne wewnętrzne przeszkody przejścia do fazy innowacyjnej, zidentyfikowane na podstawie syntez teoretycznych instytucjonalizmu i podejść zasobowych. Bariery te to głównie brak infrastruktury instytucjonalnej odpowiedniej dla gospodarki wiedzy, brak przejrzystości regulacji, luki w prawie, a przede wszystkim ciągła zmienność otoczenia instytucjonalnego przedsiębiorstw. Zwiększa to ryzyko obciążające decyzje inwestycyjne firm i skraca horyzont ich projekcji rozwojowych. Inne ważne przeszkody to: wysokie koszty transakcyjne, niedojrzałość kapitału społecznego (brak zaufania m.in. do partnerów na rynku) oraz niski poziom kapitału ludzkiego. Przeszkodą jest także konserwatyzm struktury finansowania rozwoju firm, wady systemu alokacji środków pomocowych oraz hamująca innowacyjność przedsiębiorstw struktura popytu w fazie przejściowej. Wśród rekomendacji nacelowanych na osłabienie tych barier na czoło wysuwa się postulat budowy nowoczesnego Narodowego Systemu Innowacyjnego zapewniającego efektywne współdziałanie między trzema jego głównymi filarami, to jest: sektorem nauki i edukacji, przedsiębiorstwami oraz systemem regulacyjnym (instytucjami). W wyniku zwrotnego oddziaływania między instytucjami, wiedzą i technologią powstają bowiem warunki do wzrostu kreatywności, która jest akceleratorem dla innowacji na poziomie, mikro, mezo i makroekonomicznym.(abstrakt oryginalny)

EN

The main objective of this paper is to examine the influence of the EU cohesion policy in the years 2004-2015 on the innovation capacity of the Polish economy. It is found that while this policy positively influences the main macroeconomic indicators, it lacks effective impact on the innovation activity of Polish enterprises. The thesis formulated in the paper is that the main reason for unsatisfactory innovation results of big transfer of European structural funds is the transitional stage of economic development between the investment and innovation phases. The paper identifies the main internal barriers to this transition, identified on the basis of the institutional and endogenous economic theory. These are the following: a lack of institutional infrastructure appropriate for the knowledge economy, shortage of regulation transparency and permanent instability of enterprises' institutional setting. Such barriers augment the investment risk and shorten their development strategy horizon. Other important barriers are the high transaction costs, immaturity of social capital (lack of trust in market partners), low quality of human capital, conservative development financing structure, disadvantages of EU structural funds allocation system, and the demand structure in the transition stage slowing down innovative capacity of enterprises. The main recommendation oriented at weakening the above barriers is the creation of the proper National Innovation System, assuring the effective interactions between 3 their main pillars: the research and education sector, enterprises, and the institutional system. Interactions between institutions, knowledge and technology create convenient conditions for the growth of creativity, which accelerates innovations on the micro, mezo and macroeconomic level.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Innowacyjność; Innowacyjność gospodarki; Rozwój gospodarczy; Programy pomocowe UE; Narodowy system innowacji

EN

Innovative character; Innovation economy; Economic development; EU assistance programs; National innovation system

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2 (93)
• Strony: 149--161

Twórcy

autor

Joanna Kotowicz-Jawor

• Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa

Bibliografia

• Biostat (2016), Efektywność pomocy strukturalnej z UE w latach 2007-2013, Rybnik.
• Coase R.H. (1974), The Economic Nature of the firm, Cambridge, University Press.
• European Commision (2016), European Innovation Scoreboard, Brussels.
• GUS (2015), Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2012-2014, Warszawa.
• GUS (2016), Rocznik Statystyczny RP, Warszawa.
• Kotowicz-Jawor J., red. (2016), Innowacyjność polskiej gospodarki w przejściowej fazie rozwoju, INE PAN, Warszawa.
• Kotowicz-Jawor J., red. (2012), Wpływ funduszy strukturalnych z UE na transfer wiedzy do przedsiębiorstw, INE PAN, Warszawa.
• Leibenstein H. (1989), Poza schematem homo oeconomicus, PWN, Warszawa.
• Ministerstwo Rozwoju (2017), Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do 2020 roku, Warszawa, luty.
• Ministerstwo Rozwoju (2017a), Wpływ polityki spójności w ramach NSRO 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski i regionów, Departament Strategii Rozwoju, Warszawa, luty.
• NBP (2016), Potencjał innowacyjny gospodarki: uwarunkowania, determinanty, perspektywy, Raport NBP, Warszawa, maj.
• Nonaka I., Takeushi H. (2000), Kreowanie wiedzy w organizacji, Poltext, Warszawa.
• North D. (2005), Understanding the Process of Economic Change, Princeton University Press, Oxford.
• OECD-GUS (2016), Polska w OECD 1996-2016, Warszawa.
• Pietrewicz L., Zajfert M., Gospodarka Polski w świetle etapów rozwoju, w: J. Kotowicz-Jawor, red. (2016), Innowacyjność polskiej gospodarki w przejściowej fazie rozwoju, INE PAN, Warszawa.
• Porter M. (1990), The Competitive Advantage of Nations, The Free Press, New York.
• Romer P., Lucas R.E. (1988), On the mechanics of economic development, "Journal of Monetary Economics", Vol. 22, No. 1, s. 3-42.
• Starczewska-Krzysztoszek M. (2015), Curriculum Vitae mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Finansowanie działalności i rozwoju, Lewiatan, Warszawa.
• Veblen Т. (1974), Teoria klasy próżniaczej, PWN, Warszawa.
• Weresa M. (2012), Systemy innowacyjne we współczesnej gospodarce światowej, WN PWN, Warszawa.
• World Economic Forum (2014), Global Competitiveness Report 2014, Geneva.