Going Beyond Cognitive Approach to Behavioral Stream in Economic Sciences : Behavioristic and Evolutionary Perspectives

• Autorzy: Dominika Korzeniowska , Łukasz Sułkowski
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper is a proposal of the triangulation of a theory basis for the behavioral stream in economic sciences that currently mostly uses a cognitive approach, by adopting a behavioristic and evolutionary perspective into that scope of reflection. A narrative literature review of scientific databases by means of Internet search engines based on the combinations of relevant keywords was used. The final selection included 37 articles and 21 monographs subjected to further analysis. The analysis showed that by adopting other perspectives than just a cognitive one into behavioral economics research can enrich theoretical and empirical foundations, provide new research tools, and enable discoveries on human economic behaviors. Evolutionary concepts also seem to gain in importance nowadays, especially in terms of neuroscientific methods used to investigate how the human brain functions. The combination of all three approaches seems quite promising and worth further development, as it may lead to not only uncovering the mechanisms underlying economic behaviors but also may help people to make better decisions. Thanks to the combination of the three approaches (paradigms) pictured together (which has not previously been present in the literature on the subject), the paper aims to inspire behavioral economic researchers to search for the theoretical basis of their scientific quest going beyond the cognitive canon, to facilitate embedding their studies in a proper paradigm or finding the relevant concept/theory, and also recognizing niche or complementary research areas. Therefore, the article adds to a discussion on the theoretical foundations of the stream and the process of shaping its scientific identity. (original abstract)

Artykuł stanowi propozycję włączenia w podbudowę teoretyczną behawioralnego nurtu w naukach ekonomicznych, bazującego dotychczas przede wszystkim na podejściu poznawczym, również perspektyw behawioralnej oraz ewolucyjnej. Wykorzystano narracyjny przegląd literatury obecnej w zasobach Internetu. Piśmiennictwa poszukiwano przede wszystkim w elektronicznych bazach publikacji naukowych w oparciu o hasła odzwierciedlające tematykę artykułu. Ostateczny wybór obejmował 37 artykułów i 21 monografii, które poddano dalszej analizie. Analiza zgromadzonej literatury wykazała, że nurt behawioralny w naukach ekonomicznych, dzięki przyjęciu innych perspektyw niż tylko poznawcza, może istotnie wzbogacić swoje podstawy teoretyczne i empiryczne, w tym narzędzia badawcze, i stymulować nowe odkrycia dotyczące ludzkich zachowań w sytuacjach ekonomicznych. Podejmowane są już pewne próby badawcze oparte na podejściu behawiorystycznym, na przykład dotyczące kwestii wpływu mechanizmu warunkowania na decyzje czy wykorzystaniu tzw. szturchania (nudging) w indukowaniu bardziej racjonalnych wyborów. Wydaje się także, iż obecnie na znaczeniu zyskują coraz bardziej koncepcje ewolucyjne, co w szczególności przejawia się w rosnącej popularności metod neuronauki stosowanych do badania funkcjonowania ludzkiego mózgu w trakcie podejmowania decyzji ekonomicznych. Kombinacja trzech omawianych tu podejść wydaje się dość obiecująca, nie tylko z uwagi na fakt, że umożliwia głębsze poznanie mechanizmów leżących u podstaw zachowań ekonomicznych, ale także może pomóc stworzyć narzędzia pozwalające ludziom podejmować lepsze decyzje. Zestawienie w niniejszym artykule trzech podejść (paradygmatów), co dotychczas nie było praktykowane w literaturze przedmiotu, może a) stanowić inspirację dla badaczy zajmujących się ekonomią behawioralną (czy też dyscyplinami pokrewnymi) do poszukiwania innych, niż te funkcjonujące w kanonie poznawczym, teoretycznych podstaw swych badań, b) ułatwić osadzenie tych badań we właściwym paradygmacie, w tym odnalezienie odpowiedniej koncepcji, teorii czy modelu, a także c) utorować rozpoznanie niszowych lub uzupełniających się obszarów badawczych. Z powyższych względów artykuł ten stanowi uzupełnienie dyskusji na temat teoretycznych podstaw behawioralnego nurtu w naukach ekonomicznych i stanowi wkład w proces kształtowania się jego tożsamości naukowej. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Behavioral economics; Behavioural finance; Behavioural accounting; Behaviourism

PL

Ekonomia behawioralna; Finanse behawioralne; Rachunkowość behawioralna; Behawioryzm

• Czasopismo: Journal of Entrepreneurship, Management and Innovation (JEMI)
• Rocznik: 2020
• Tom: 16
• Numer: nr 2 Behavioral Determinants of Enterprise Development and Innovation
• Strony: 13--35

Twórcy

autor

Dominika Korzeniowska

• University of Social Sciences, Poland

autor

Łukasz Sułkowski

• University of Social Sciences, Poland

Bibliografia

• Anderson, K.G., Velkey, A.J., & Woolverton, W.L. (2002). The generalized matching law as a predictor of choice between cocaine and food in rhesus monkeys. Psychopharmacology 163(3-4), 319- 26.
• Angner, E., & Loewenstein, G. (2006). Behavioral economics. In P. Thagard & J. Woods (Eds.), Handbook of the Philosophy of Science. Amsterdam: Elsevier. Retrieved from http://www.cmu.edu/dietrich/sds/docs/loewenstein/BehavioralEconomics.pdf
• Arnold, V., & Sutton, B. (Eds.) (1997). Behavioral Accounting Research. Foundations and Frontiers. Sarasota, FL: American Accounting Association.
• Artienwicz, N. (2015). Neurorachunkowość jako potencjalny, ale trudny kierunek rozwoju rachunkowości. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 82(138), 9-17. http://doi.org/10.5604/16414381.1155803
• Artienwicz, N. (2018). Rachunkowość Behawioralna. Warszawa: CeDeWu.
• Baum, W.M. (1975). Time allocation in human vigilance. Journal of the Experimental Analysis of Behavior, 23(1), 45-53.
• Bąbel P., & Ostaszewski P. (Eds.). (2008). Współczesna Psychologia Behawioralna. Wybrane Zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bechara, A., & Damasio, H. (2002). Decision-making and addiction (part I): Impaired activation of somatic states in substance dependent individuals when pondering decisions with negative future consequences. Neuropsychologia, 40(10), 1675-89.
• Belkaoui, A. (1989). Behavioral Accounting. The Research and Practical Issues. New York, London: Quorum Books.
• Birnberg, J.G., & Shields, J.F. (1989). Three decades of behavioral accounting research: A search for order. Behavioral Research in Accounting, 1, 23-74.
• Bloom, R., Elgers, P., & Murray, D. (1984). Functional fixation in product pricing: A comparison of individuals and groups. Accounting, Organizations and Society, 9(1), 1-11. http://doi.org/10.1016/0361-3682(84)90026- 6
• Brzeziński, M., Gorynia, M., & Hockuba, Z. (2008). Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI. In Między imperializmem a korporacją. Ekonomista, 2, 217-218.
• Buss, D.M. (2001). Psychologia Ewolucyjna. Jak Wytłumaczyć Społeczne Zachowania Człowieka? Najnowsze Koncepcje. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Camerer, C.F., Loewenstein, G., & Rabin, M. (Eds.). (2001). Advances in Behavioral Economics. Priceton, NJ: Princeton University Press.
• Camerer, C., Cohen, J., Fehr, E., Glimcher, P., & Laibson, D. (2015). Neuroeconomics. In Handbook of Experimental Economics. Retrieved from https://scholar.harvard.edu/files/laibson/files/camerer_cohen_fehr_glimcher_laibson_2014.pdf
• Cart wright, E. (2011). Behavioral Economics. London, New York: Routledge (Kindle Edition, loc. 116).
• Cieciura, M. (2015). Behawioralne aspekty rachunkowości we współczesnej gospodarce - zarys problemu. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 388, 32-40. http://doi.org/10.15611/pn.2015.388.03
• Cosmides, L., & Tooby, J. (1996). Are humans good intuitive statisticians after all? Rethinking some conclusions from the literature on judgment under uncertainty. Cognition, 58, 1-73.
• Dopfer, K. (2001). Evolutionary economics. Program and scope, Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Dudziak, S. (2013). Ekonomia behawioralna - interdyscyplinarne podejście do zachowań ekonomicznych. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 2(32), 23-35.
• Falk, A., Fehr, E., & Zehnder, Ch. (2006). Fairness perceptions and reservation wages - The behavioral effects of minimum wage laws. The Quarterly Journal of Economics, 121(4), 1347-1381. http://doi.org/10.1093/qje/121.4.1347
• Fehr, E. (2009). On the economics and biology of trust. Journal of the European Economic Association, 7(2-3), 235-266. http://doi.org/10.1162/JEEA.2009.7.2-3.235
• Fehr, E., & List, J.A. (2004). The hidden costs and returns of incentives-trust and trustworthiness among CEOs. Journal of the European Economic Association, 2(5), 743-771. http://doi.org/10.1162/1542476042782297
• Fehr, E., & Schmidt, K.M. (1999). A theory of fairness, competition, and cooperation. Quarterly Journal of Economics, 114 (3), 817-868.
• Foxal, G.R. (1999). The substitutability of brands. Managerial and Decision Economics, 20(5), 241-257.
• Green, L., & Fisher, E.B. (2000). Economic substitutability: Some implications for health behavior. In W.K. Bickel & R.E. Vuchinich (Eds), Reframing Health Behavior Change with Behavioral Economics, (pp. 115-144). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Herrnstein, R.J. (1970). On the law of effect. Journal of The Experimental Analysis of Behavior, 13(2), 243-266.
• Jahan, N., Naveed S., Zeshan, M., & Tahir, M. (2016). How to conduct a systematic review: A narrative literature review. Cureus, 8(11): e864. http://doi.org/10.7759/cureus.864
• Hersh, S. (2002). Beyond Greed and Fear: Understanding Behavioral Finance and the Psychology of Investing, New York: Oxford University Press.
• Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica, 47 (2), 263-291.
• Korzeniowska, D. (2018). Zjawisko fiksacji funkcjonalnej w rachunkowości. Entrepreneurship and Management, XIX, 10(1). 209-224.
• Maruszewski, T. (1996). Psychologia Poznawcza. Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
• Materska, M., & Tyszka, T. (Eds). (1997). Psychologia i Poznanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Micherda, B. (2007). Podstawy Rachunkowości. Aspekty Teoretyczne i Praktyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Nęcka, E., Orzechowski, J., & Szymura, B. (2006). Psychologia Poznawcza, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Nowak, M. (2015). Pomiędzy rachunkowością a psami Pawłowa, czyli krytyka pojęcia "rachunkowość behawioralna". Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 389, 287-296. http://doi.org/10.15611/pn.2015.389.26
• Poirot, C. (2007). How can institutional economics be an evolutionary science? Journal of Economic Issues, 41(1), 155-179.
• Report of the Committee on the Relationship of Behavioral Science and Accounting. (1974). The Accounting Review, 49(4), 127- 139.
• Ricciardi, V., & Simon, K.H. (2000). What is behavioral finance?. Business, Education & Technology Journal, 2(2), 1-9.
• Sen, A. (1973). Behaviour and the concept of preference. Economica New Series, 40(159), 241-259.
• Siegel, G., & Ramanauskas-Marconi, H. (1999). Behavioral Accounting. Mason, OH: Thomson South-Western.
• Simmel, G. (1997). Filozofia Pieniądza. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Simon, H. (1955). A behavioral model of rational choice. The Quarterly Journal of Economics, 69(1), 99-118. http://doi.org/10.2307/1884852
• Sithole, S.T.M. (2016). The effects of presentation formats on understanding financial accounting: An experimental study. Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 10(2), 76-92. http://doi.org/10.14453/aabfj.v10i2.5
• Staddon, J. (2016). Theoretical behaviorism, economic theory, and choice. History of Political Economy, 48(1), 316-331.
• Sterling, R. (1970). On theory construction and verification. The Accounting Review, 45(3), 444-457.
• Thaler, R., & Sunstein C. (2008). Nudge. New York: Penguin Books.
• Thorndike, E.L. (1970). Animal Intelligence. Experimental Studies. New Brunswick, London: Transaction Publishers.
• Tooby, J., & Cosmides, L. (1992a). Psychological foundations of culture. In J. Barklow, J. Cosmides, & J. Tooby (Eds), The Adapted Mind (pp. 19-136). New York: Oxford University Press.
• Tooby, J. & Cosmides, L. (1992b). Ecological rationality and the multimodular mind. Center for Evolutionary Psychology. Technical Report

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.7341/20201621